Biografie
Frank Gerrits (1974) uit Eersel startte op 16-jarige leeftijd aan de DAF bedrijfsschool. Hij werd er opgeleid tot eerste bedrijfswagentechnicus en ging op 18-jarige leeftijd aan het werk in de Truckfabriek. Volgens Frank is dat de mooiste fabriek van Daf Trucks, omdat je hier aan het einde van de fabriek het eindproduct oplevert: er rijdt iedere vier minuten een nieuwe truck van de lijn. Na negen jaar in de Truckfabriek heeft hij, na het afronden van zijn avondstudie bedrijfskunde, de overstap gemaakt naar de afdeling Production Engineering. Daar werkte hij 22 jaar als Production Engineer, waarvan de laatste 10 jaar als Senior. Vorig jaar maakte hij de overstap naar de afdeling Health & Safety. Hij is meteen aan de MVK-opleiding begonnen (NCOI) en heeft zijn theoretische modules inmiddels afgerond. Rest nog de scriptie. Hij verklapt dat die zal gaan over de veiligheid in het magazijn, de afdeling waar hij zijn verse veiligheidskundige inzichten op loslaat. Hij heeft het voornemen om flink met collega-veiligheidskundigen te sparren. Binnen DAF zijn dat er verschillende, maar hij hoopt ze ook buiten het eigen bedrijf te vinden. Frank staat in de VK-gids en laat weten dat hij graag tijd maakt voor een praatje over zijn nieuwe vakgebied.
Frank heeft zich even in een spreekkamer van DAF Trucks in Eindhoven teruggetrokken voor het interview met De Veiligheidskundige over zijn nieuwe werk bij Health & Safety. Daf Trucks heeft alle kerndeskundigen in huis en heeft al 25 jaar een gecertificeerde interne arbodienst, wat enorm helpt bij het beantwoorden van de vele vragen die bij de nieuwe werkzaamheden naar boven komen. Frank werkt nog steeds bij hetzelfde bedrijf maar toch in een compleet andere wereld, waarin het vooral wennen is aan een nieuwe cultuur.
Waar Frank als Senior Production Engineer te maken had met vier KPI’s (Key Performance Indicators) – veiligheid, kwaliteit, leveringsbetrouwbaarheid en kosten – staat nu de eerste centraal. Veiligheid is een complexe KPI, investeringen en verbeteringen zijn lastig uit te drukken in harde besparingen.
Frank, wat is er zo mooi aan vrachtwagens bouwen?
Frank: 'Aan het begin van de productielijn start je met een paar chassisbalken en lijn-opwaarts krijgt het chassis steeds meer de vorm van een vrachtwagen. Het is fascinerend om te zien hoe alle onderdelen uit de verschillende fabrieken op het juiste moment samenkomen. Uiteindelijk wordt de vrachtwagen voor de eerste keer gestart en rijdt die op eigen kracht van de productielijn. Ik kan niet beschrijven hoe prachtig het is om dat te mogen doen.'Hoe kan het dat je na meer dan dertig jaar ineens veiligheidskundige wordt?
Frank: 'Als Senior Production Engineer ben je voortdurend bezig met het optimaliseren van het productieproces. Veiligheid en ergonomie hebben altijd mijn interesse gehad en ik heb op het gebied van ergonomie diverse verbeteringen kunnen doorvoeren. Het verbeteren van de werkomstandigheden voor de medewerkers geeft mij energie en toen de kans voorbijkwam om de overstap te maken naar de afdeling Health & Safety heb ik ook niet lang getwijfeld.'
Moest je bij je ergonomieprojecten veel moeite doen om anderen mee te krijgen bij de verbeteringen?
Frank: 'Best wel, verandering is vaak spannend, onbekend en dat geeft weerstand. De mensen op de werkvloer hadden niet het idee dat het per se anders moest. Ze waren gewend aan de werkzaamheden, en om de lichamelijke belasting te beperken rouleren ze na twee uur met andere, lichtere werkzaamheden.'
Heb je een voorbeeld van zo’n verandering?
Frank: 'Een paar jaar geleden startten we een project om het monteren van de tankdragers aan het chassis ergonomischer te maken. Stel je de oude situatie voor: de negen kilo zware beugel monteer je tegen de langsligger aan een bout die je met één hand moet blijven vasthouden om te voorkomen dat hij uit het chassis valt. Ondertussen ondersteun je met één voet de tankdrager en loopt de lijn gewoon door. Je hinkelt dus echt achter de truck aan. Uiteindelijk bleek het beste idee om een bout in de omegasteun vast te persen, zodat die feitelijk als kapstok voor de tankdrager zou kunnen fungeren, wat die deeltaak veel gemakkelijker en veiliger heeft gemaakt.'
Het klinkt eenvoudig, maar je moet het wél bedenken.
Frank: 'Het begint met bewustzijn. Hoe doe je wat je de hele dag doet? Het gaat om het veranderen van denkprocessen. Binnen teams, maar ook bij jezelf. Gelukkig zien we daar iedere dag meer en meer voorbeelden van en verbetert er steeds meer.'En wat levert het op?
Frank: 'Met aandacht voor ergonomie gaan we niet direct meer trucks verkopen. Wél maken we de werkomstandigheden voor de operator op de vloer beter. In hoeverre aandacht voor ergonomie het ziekteverzuim terugbrengt is ook lang niet altijd even eenduidig. Omdat zoveel factoren meewegen – sport je bijvoorbeeld veel of juist niet? – en omdat iedereen anders is. Dat maakt het lastig te bepalen of een bepaald fysiek probleem toe is te schrijven aan werk. We zijn een bedrijf en willen trucks verkopen: dat is en blijft onze core business. Tegelijkertijd willen we de werkomstandigheden verbeteren. Het is altijd zoeken naar een balans. Maar misschien is de macht der gewoonte onder de medewerkers wel de belangrijkste tegenkracht bij aanpassingen. Het heeft me echt verbaasd hoezeer mensen gehecht raken aan een nog niet optimale situatie, gewoon omdat het altijd zo geweest is.'
En dan kom jij binnen om te roepen dat het anders moet.
Frank: 'Ja, ook al wil ik alleen maar positieve dingen bijdragen, dan nóg hecht men aan de oude vertrouwde werkwijzen, tegen beter weten in. Mensen denken dat ze niet kapot te krijgen zijn, vooral jongeren. Ze hebben de neiging om vooruit te werken, om de dingen sneller te gaan doen. Dan gebruiken ze even geen takel of geen hulpmiddelen, terwijl die er zijn voor hun gemak en gezondheid. Ze proberen een paar seconden te winnen door de beschikbare hulpmiddelen niet te gebruiken. De werkplek is optimaal ingericht en de werkzaamheden zijn binnen de tacttijd uit te voeren. Vooruit werken zorgt juist voor extra loopafstanden en belasting van het lichaam, maar gedrag verander je niet zomaar.'
Mensen gaan dus tóch tillen terwijl de hulpmiddelen gewoon aanwezig zijn
Frank: 'Ja, dat komt voor. Ik hoor ze ongevraagd zeggen dat ze het even zonder takel doen, en hebben dan altijd wel een excuus. Soms willen ze een luchtketel al monteren als het chassis nog tien meter van ze verwijderd is, maar dan moeten ze wachten op een collega die de u-steun (steun aan het chassis waar de luchtketel aan wordt gemonteerd) tegen het chassis plaatst. Dat ze door hun haast vele extra meters lopen en buiten het bereik van hun takels werken voelen ze kennelijk niet als bezwaar. Ik blijf dat bijzonder vinden, vooral omdat het niet efficiënt is.'
Hoe benader je zo’n situatie?
Frank: 'Nou, niet meer door binnen te komen met de mededeling dat het handiger kan en dat ik dat wel even ga regelen. Dat heb ik al vroeg ondervonden toen ik ooit in de voormontage een collega aansprak die dagelijks enorme afstanden heen en weer liep tussen een machine en een printer waar de werkopdracht uit kwam. Toen ik te kennen gaf dat ik zijn werkplek kon herinrichten waardoor hij veel minder zou hoeven lopen werd hij geïrriteerd. Ik had dat helemaal verkeerd ingeschat.'
Jij bent dan de lomperik. Hoe zou je dat nu doen?
Frank: 'Veel meer vragen aan de betrokkenen. Ga de dialoog met elkaar aan, besef dat de betrokken al jaren zo werken. Ik denk dat je vooral moet laten zien welke ruimte er is. Het is beter om mensen die zelf te laten invullen.'
Mijn eerste indruk is juist dat de ruimte voor eigen inbreng gering is aan de lijn.
Frank: 'Dat is niet mijn overtuiging. De mensen aan lijn moet je juist betrekken bij procesverbeteringen, zij hebben de meeste kennis, ervaring en beheersen de fijne kneepjes van het vak. De kennis bij de mensen is ontzettend waardevol en je creëert meteen draagvlak de procesverbetering.'
Ik kom niet los van het idee dat kortcyclisch werk fout is en dat je het moet uitbannen.
Frank: 'Vraag het vooral aan de mensen zelf. Niet iedereen zoekt voortdurend naar uitdagingen of is bezig met zelfontplooiing. Je kunt heel trots zijn op je eigen piepkleine stukje van het proces want het is onmisbaar in het geheel.'
Het lijkt me ook goed voor de motivatie om te weten wat je rol is in het geheel.
Frank: 'Toevallig heb ik laatst het reguliere veiligheidsoverleg met "kartrekkers veiligheid" in het magazijn besteed aan een rondgang door de truckfabriek. Het goed om te zien wat jij voor die anderen betekent, wat jouw bijdrage is aan het totale proces. Niet iedereen komt er uit zichzelf toe om eens ergens anders te kijken. In de logistiek verdiep ik me in de processen, in hoe ze soms als vanzelf zijn ontstaan, hoe ze van specifieke individuele medewerkers zijn gaan afhangen en wat ons gedrag voor gevolgen heeft. We hebben de heftrucks voorzien van halo’s (geprojecteerde lichtcirkels ter aanduiding van de gevarenzone) en ik probeer bij schades aan magazijnstellingen voor elkaar te krijgen dat er niet alleen een inspectierapportje ligt voor de TD die een staander mag herstellen, maar dat mensen ook een oorzaak durven te rapporteren. Want alleen dan kun je gaan nadenken over zinvolle aanpassingen.'
Je had het over procesoptimalisatie, heb je een voorbeeld van zo’n onverwachte of verrassende optimalisatie?
Frank: 'Jawel, en die heeft ook te maken met weerstand tegen verandering en ergonomie. Zoals je weet heeft een vrachtwagen een kabelboom; dat is de bundel elektrische bedrading in het chassis, tot in bijna alle hoeken. Die strekt van de connectie met de cabine, motor, tot aan de knipperlichten achter, met verschillende connectoren en aftakkingen. Die kabelboom moet met beleid worden aangebracht om niet te beschadigen of te blijven haken. De operator die de kabelboom monteert tilt de bundel boven zijn hoofd en dropt de bundel voorzichtig in het chassis. Best een secuur werk, en naarmate er meer elektrische componenten zijn wordt de kabelboom zwaarder. We hadden bedacht dat we de kabelboom met de bijbehorende componenten in een manipulator konden hangen en hem zo zonder tilwerk in het voertuig konden droppen.'En toen?
Frank: 'We kregen behoorlijk wat weerstand, dat het al zó vaak was geprobeerd, enzovoort. Het gebruik van een manipulator werd gezien als een extra handeling en dat kost natuurlijk tijd. Alleen maar bezwaren en onbegrip, ook van de mensen die de werkzaamheden uitvoerden. We hebben met een paar man de stoute schoenen aangetrokken en zijn op een zaterdag aan de slag gegaan om te onderzoeken of de weerstand terecht was of dat er misschien wel mogelijkheden waren om de kabelboom op een ergonomische manier in het chassis te droppen. Koeken erbij; dat helpt altijd. We hebben aan de bestaande takelbaan met wat kettingen en ter plekke gelaste haken een werkmethode uitgeprobeerd. Toen het ons lukte hebben we er een filmpje van gemaakt.'
De rest laat zich raden.
Frank: 'Ja. Het filmpje was overtuigend. Toen een half jaar later door een modificatie de inmiddels ingevoerde manipulator even niet beschikbaar was, werd er aangegeven dat het onmogelijk was om de kabelboom handmatig in het chassis te droppen; veel te zwaar. Dat is het bewijs dat de inzichten zomaar kunnen kantelen. Goede arbeidsomstandigheden wennen snel.'
Wat wil je zelf bereiken?
Frank: 'Begin volgend jaar ga ik aan de slag in de plaatcomponentenfabriek, de plek waar gelast wordt en waar geautomatiseerde productieprocessen met robots plaatsvinden. Ik verheug me nu alweer op de nieuwe ervaringen, want die afdeling ken ik nog niet. Eerst mijn scriptie. En op langere termijn wil ik graag de HVK-opleiding doen. Ik denk dat ik mijn draai wel heb gevonden.'