Er zijn situaties waar zelfs veiligheidskundigen met een boogje omheen lopen, al is dat niet altijd uit onwil of gemakzucht. Sander Molenaar werkt als MVK bij De Groot installatiegroep, een bedrijf dat trede vier gecertificeerd is op de Safety Culture Ladder. Hij kreeg er de ruimte om zijn scriptie te schrijven over werk op hoogte in trappenhuizen. Binnen het platgetreden aandachtsgebied ‘werken op hoogte’ is het werken met ongeschikt klimmaterieel in trappenhuizen een wonderbaarlijk onderbelicht deelthema. Met zijn verslag won hij een gedeelde tweede prijs bij de jaarlijkse DVK Schrijfprijs van De Veiligheidskundige. VK-stokpaard vraagt door.
Biografie
Sander Molenaar (1981) is de tweede van vier kinderen uit een warm Westlands nest. Hij groeide op tussen de kassen, waar zijn ouders hem steunden in zijn wisselende enthousiasme voor zeer uiteenlopende zaken. Vanwege zijn springerige voorkeur was de keuze voor een opleiding niet eenvoudig: alles is leuk, vooral als je er wat van kunt leren. Eigenlijk is dat nog steeds kenmerkend voor Sander, ook in zijn huidige rol als KAM-medewerker/veiligheidskundige bij De Groot Installatiegroep grossiert hij in de certificaten. Dertig jaar geleden leek het vak van de hovenier hem leuk en ging hij naar de land- en tuinbouwschool. Toen hij de betreffende mbo4-opleiding succesvol had afgerond werd hij van alles behalve hovenier, want dat was inmiddels wat gedaald op zijn voorkeurslijst. Hij zat even in de kassenbouw, werkte onder andere als chauffeur in het rolstoelvervoer, op de ambulance en bij een huisartsenpost. Daarna installeerde hij glasvezel- en coaxkabels voor Ziggo, haalde allerlei vakdiploma’s en kwam vervolgens als monteur van inbraak- en brandmeldinstallaties terecht bij een van de bedrijven die nu deel zijn van De Groot Installatiegroep. Sander is jarenlang allround monteur geweest, tot hij in 2022 toetrad tot de afdeling KAM van het bedrijf (totaal 1200 werknemers). Inmiddels is hij MVK en nog steeds gelukkig met en bij het bedrijf, waar zijn standplaats Naaldwijk is. Het werk brengt hem door het hele land, wat hij bepaald geen straf vindt. Hij is lid van de NVVK en bij de vereniging direct toegetreden tot de congrescommissie, want hij zit vol verfrissende ideeën.
Sander is net terug uit Elburg van een eendaagse opleiding beheerder sprinklerinstallaties. ‘Gewoon om te weten waar mijn collega’s mee bezig zijn, want je kunt slecht oordelen over wat je niet snapt.’ Al snel gaat het gesprek over natte en droge sprinklerinstallaties en de kostbare plicht tot complete vervanging als er PFAS-houdend blusschuim in de installatie heeft gezeten (!). In de drie aar dat Sander bij zijn huidige werkgever in dienst is, heeft hij zich beziggehouden met camerabewaking, brand- en inbraakdetectie en ‘gewoon’ elektrisch installatiewerk. En met de veilige uitvoering van zijn eigen installatiewerk. Sinds 2022 is hij MVK (Kader) en nog steeds dol op verbreding van zijn kennis.
Wil je nog doorstuderen?
Sander: ‘Als MVK ben ik eigenlijk al volkomen gelukkig, vooral omdat ik veel buiten de deur kom en binnen het bedrijf ruimte en waardering krijg. Ik sta niet alleen, want de KAM-afdeling van het bedrijf bestaat uit zeven personen, waaronder ook drie HVK’s en één IVK. Mijzelf meegeteld zijn er nu drie MVK’s. Enige uitbreiding zou welkom zijn, maar mensen zijn schaars. Ik heb het druk dus, op dit moment onder andere met de nieuwe Europese regels over blootstellingen, we proberen milieuvriendelijke stoffen te introduceren omdat deze goed zijn voor de veiligheid, gezondheid en het milieu. We moeten meer registreren en blootstellingsgevens van werknemers langdurig bewaren. Uiteraard met respect voor de privacyregels. Gelukkig helpt onze nieuwe IVK in Hengelo daar geweldig bij. Zij studeert trouwens door in de arbeidshygiëne.’
Wil jij HVK worden?
Sander: ‘Dat is niet mijn eerste ambitie, en er zijn grenzen aan wat een mens aankan. Die MVK-scriptie is dan wel leuk gelukt, maar bij HVK wordt er een heel wetenschappelijk boekwerk van je verwacht. Bovendien is het een kostbare opleiding die je wel tot een goed einde wilt brengen als je eraan begint. Maar inderdaad; de vraag is er. Bij sommige projecten verlangt de klant een HVK’er. Dat zijn meestal gecertificeerde hightech-ondernemingen. In de praktijk kan ik altijd terugvallen op mijn HVK-collega’s. Meestal staan ze vierkant achter mijn oordeel en beslissingen. Ik voel me dus goed gesteund. Op dit moment bereid ik me voor op een opleiding DTA (asbestsanering, red) en daarna een CROW 400-opleiding over bodemonderzoek. Daar verheug ik me echt op. Ik ontwikkel me in de breedte.’
Met je scriptie over werk op hoogte in trappenhuizen heb je niet voor niets een prijs gewonnen: je hebt een onderwerp gevonden waar heel veel mensen geen oog voor hadden en je hebt flink wat uitzoekwerk gedaan. Hoe kwam je daartoe?
Sander: ‘In trappenhuizen zitten vaak rookmelders of sensoren, vluchtwegtransparanten, noodverlichting en soms ook camera’s. Dat betekent dat ik er als monteur regelmatig bij moest om iets te testen, te vervangen of te installeren. Trappen hebben open of dichte treden, soms zitten er bochten in of tussenbordessen. Voor het neerzetten van een ladder, trap of steiger is er vaak geen veilige mogelijkheid. Het steunt dan ergens op één vast punt en verder is het improviseren met klossen, beunen en planken. Dat is niet goed. Ik houd van veiligheid en toen ik zelf nog aan het werk was, zekerde ik mezelf soms met een harnas en een lijn, desnoods aan een trapleuning of hekwerk. Soms met hoongelach tot gevolg. Ik zette ladders en steigers vast met spanbanden zodat ze niet konden wegglijden of kantelen. Maar dat er geen veiligheidsprotocol bestond voor het werken op hoogte in trappenhuizen verbaasde me.’
Kende je zelf de regels of was je gewoon voorzichtig?
Sander: ‘De regels zijn bepaald niet gemaakt voor bijzondere omstandigheden zoals in een trappenhuis, zo weet ik inmiddels. Een trappenhuis, al dan niet met tussenbordessen, wordt nergens genoemd als extra risicovol. Maar als je op een verhoging gaat staan zijn alle leuningen meteen te laag en aan de andere kant van een leuning kijk je soms vele meters naar beneden. Dan is elke verhoging fout, net als op een steigervloer. Die laatste regel, geen trap gebruiken op een steigervloer, staat tenminste in de VCA-boeken.’
Toch wordt er werk uitgevoerd op nagenoeg onbereikbare plaatsen.
Sander: ‘Ja, maar ik trof het gek genoeg nooit aan in werkplekinspectieverslagen. Het is alsof leidinggevenden nooit in een trappenhuis komen, in elk geval niet als ze met inspectierondes bezig zijn. Intussen wordt het werk er gedaan met beschikbare middelen. Kamer- of rolsteigers zijn soms nog wel aan te passen zodat ze op een trap te gebruiken zijn, maar als het niet door de fabrikant voorzien en beschreven is, dan mag het eigenlijk niet. Improviseren met kratten, planken en eigen verlengstukken is sowieso uit den boze. Ik heb me goed in het probleem mogen verdiepen. Mijn werkgever heeft me goed de ruimte gegeven om het uit te zoeken en er iets aan te doen. Ik denk dat we in de branche geen slecht voorbeeld geven.’
Wat is er veranderd sinds jij over die trappenhuizen bent begonnen?
Sander: ‘Er is nu een protocol. In onze vestiging in Naaldwijk hebben we – al voor ik mijn scriptieonderzoek had afgerond – een speciale steiger aangeschaft voor gebruik in trappenhuizen. Die is op veel manieren verstelbaar en heeft ook speciale horizontale steunen waarmee je de steiger klem kunt zetten tussen muren. De projectleiders en planners houden rekening met de beschikbaarheid en waar we op lastige plekken moeten werken gaat die steiger mee. Bij werkbezoeken en in de werkvoorbereiding wordt er rekening mee gehouden. Mensen die de speciale steiger opbouwen en gebruiken hebben instructie gehad. Dat is bij ons bedrijf een goede gewoonte: we zorgen voor gerichte opleidingen. Di-isocyanaten? Meteen iedereen op cursus bij een bevoegde opleider, zelfs als je niet met PUR aan het werk bent mag je op cursus. Ik denk dat dat een goede zaak is, net als dat goede klimmaterieel in trappenhuizen.’
Bij werk in trappenhuizen denk ik ook aan hoogtevrees. Weet jij ervan als mensen er last van hebben of krijgen?
Sander: ‘Het kan een probleem zijn, want soms moet je flink klimmen. En als je in de storingsdienst zit is niet te voorzien wat je gaat doen. Toen ik zelf hoofdmonteur was heeft ooit één collega tegen mij uitgesproken dat hij moeite had met hoogten. Dus deed ik het klimwerk. Ik denk dat het vaak zo gaat; het regelt zich vanzelf. Die collega heeft inmiddels trouwens een ander beroep gekozen. Bij bijzonder werk vraag ik wel altijd of iemand zichzelf in staat acht om iets te doen, ongeacht een eventueel diploma of certificaat. Dat doe ik niet alleen met werk op hoogte maar bijvoorbeeld ook met elektra. En soms is het antwoord dat ze graag willen dat je erbij blijft. Nou, dat doe ik dan.’
In je scriptie kwam je met wat suggesties* voor materieel dat mogelijk geschikt is voor gebruik in trappenhuizen. Mogen we die tot slot samenvatten voor onze lezers?
Sander: ‘Natuurlijk, want daar wordt het werk veiliger van.’
*Een willekeurige selectie van aanbevelingen en ‘zoekwoorden’ uit Sanders scriptie die collega-VK’s op het spoor kunnen zetten van materieel en hulpstukken die geschikt (kunnen) zijn voor gebruik in trappenhuizen:
Leuningen behorende bij/te bevestigen aan de te gebruiken trappen (Kruizinga)
Waku-telecoopladders / reformladders met boomverlenging (Little jumbo) verlengpoot/ladderpoot
Huursteigers op maat te bestellen bij o.a. Altrex, ook te koop bij Skyworks.
Geen gekluns met trapjes in het trapgat, betoogt MVK Sander Molenaar
