Jaarlijks overlijden ruim vierduizend mensen aan een beroepsziekte. Daarmee vormt de blootstelling aan gevaarlijke stoffen een groot arbeidsrisico, ook al zijn effecten vaak pas op langere termijn zichtbaar. Hoger veiligheidskundigen Edwin de Ligt en Dogay Kurt adviseren sinds kort als arbeidshygiënist over die sluimerende gevaren. De Ligt: “Je komt met meer kennis een bedrijf binnen en staat daardoor steviger in je schoenen.”
“Koeien eten niet alleen gras”, zegt Dogay Kurt. “Dat denken mensen misschien, maar koeien krijgen ook brokken als bijvoer. Bij het produceren van veevoer werken we met gevaarlijke stoffen. Voor een betere melkproductie bevat het voer naast tarwe, graan of maïs ook mineralen en vitamines. Vitamine A bijvoorbeeld is een hoog reprotoxisch product. Het wordt als toevoeging in heel kleine hoeveelheden gebruikt, maar het is wel een gevaarlijke stof waar je in de productie en risicoinventarisatie rekening mee moet houden.”Dogay Kurt is sinds anderhalf jaar ‘occuptional health specialist’ bij een grote internationale producent van mengvoeder. Hij ging bij zijn nieuwe werkgever aan de slag, omdat het bedrijf op het gebied van stoffenbeleid ‘echt stappen wil maken’. De combinatie Hoger Veiligheidskundige én Arbeidshygiënist maakte Kurt een gewilde professional.
Ook Hoger Veiligheidskundige en Arbeidshygiënist Edwin de Ligt gooide onlangs het roer om. Na twaalf jaar in vaste dienst bij een arbodienst begon hij zomer 2018 zijn eigen bedrijf Safe@Work, gericht op arboadvies aan het middenen kleinbedrijf.
Gezondheid
Na opleidingen bij PHOV combineren Kurt en De Ligt beiden de arbodisciplines hoger veiligheidskunde en arbeidshygiëne. Een combinatie met meerwaarde, stellen zij. Edwin de Ligt: “Als HVK’er heb je brede kennis over veiligheidsonderwerpen. Maar bij een onderwerp als procesveiligheid kijkt een HVK’er vooral naar de installatie waarmee mensen werken. Is de installatie veilig, is er geen explosiegevaar? Als Arbeidshygiënist gaat het je om de mensen die met de installatie werken.” Dogay Kurt: “Een Hoger Veiligheidskundige is meer gericht op het voorkomen van directe effecten. Als Arbeidshygiënist heb je ook oog voor de risico’s op langere termijn. Je bent als bredere adviseur meer gericht op de gezondheid van mensen.”
Vijftien jaar
Volgens het rapport de Staat van Arbeidsveiligheid (april 2018) van Inspectie SZW uiten de meeste beroepsziekten zich pas na vele jaren, zoals kanker of zware longziekten. Vaak is dat pas als de slachtoffers met pensioen zijn. Tachtig procent van de slachtoffers van dodelijke beroepsziekten overlijdt na zijn pensioen.
Arbeidsrisico’s met effecten op langere termijn worden nogal eens onderschat, merkt Kurt op. Kurt: “De gevaren zijn minder zichtbaar. Als je mensen wijst op risico’s van gevaarlijke stoffen, zeggen ze soms: ‘ik heb nergens last van; ik werk al vijftien jaar met deze stoffen. Toch wil je ander gedrag stimuleren. Als arbeidshygiënist kun je de risico’s op de werkplek zichtbaar maken door zelfstandig metingen uit te voeren en zo in beeld te brengen.”
Volle breedte
Edwin de Ligt heeft binnen het HVK-vakgebied arbeidsveiligheid als specialisme. De aanvulling met het specialisme arbeidshygiëne is een verdieping, zegt hij. “Ook binnen HVK is er bij arbeidsveiligheid aandacht voor onderwerpen als ergonomie, fysieke belasting en gevaarlijke stoffen. Maar een HVK-opleiding is niet alleen bedoeld voor arbeidsveiligheid; de opleiding arbeidshygiëne wel. Je hebt daardoor als Arbeidshygiënist veel meer kennis over chemische, biologische en fysische factoren en fysieke belasting. Daardoor ben je in staat om een probleem in volle breedte te bekijken; wat zijn hier de echte oorzaken van de klachten.”Vraagbaak
Volgens Kurt pakken sommige Hoger Veiligheidskundigen in de praktijk ten onrechte taken van de Arbeidshygiënist mee. Kurt: “Ze proberen dan iets, terwijl ze daar geen volledige kennis over hebben. Dan kun je beter de Arbeidshygiënist als specialist inschakelen. Ik ben ook geregeld vraagbaak. Prima, maar alleen als je als Hoger Veiligheidskundige arbeidshygiënische kennis hebt, kun je zelf deskundig adviseren over een probleem. Een opleiding arbeidshygiëne helpt wel.” Edwin de Ligt geeft nog een andere reden: “Je moet je altijd blijven ontwikkelen en blijven leren.”
Steviger
De Ligt voelt zich met zijn arbeidshygiënische achtergrond een vollediger adviseur. De Ligt: “Ik heb er zeker van geleerd. Je komt met meer kennis een bedrijf binnen en staat daardoor steviger in je schoenen; dat geeft meer houvast”, zegt hij. En het werkt praktischer, aldus De Ligt. “Op het gebied van arbeidsveiligheid moest ik als Hoger Veiligheidskundige geregeld terugvallen op mijn netwerk, omdat ik onvoldoende kennis had van bijvoorbeeld geluidsmetingen of trillingen. Dan moest ik een externe Arbeidshygiënist inschakelen. Dat kost extra tijd en je moet altijd maar afwachten of iemand beschikbaar is. Nu kan ik dat soort dingen zelf uitvoeren. Ik ben onafhankelijker.”
Unieke combinatie
Kurt rondde zijn opleiding arbeidshygiëne februari 2017 af met de scriptie ‘Problem solvent’, over blootstelling aan vluchtige organische stoffen. De opleiding heeft hem echt wat gebracht, zegt hij. “Naast de bredere inhoudelijke kennis bracht de opleiding me veel loopbaanmogelijkheden. Ik krijg nog steeds aanbiedingen voor werk. Het is ook een unieke combinatie waar ik trots op ben.”
