Het toezicht op de bouw van huizen en andere gebouwen wordt voorlopig niet overgedragen aan het bedrijfsleven. Minister Ronald Plasterk wil de gemeentelijke taak privatiseren, maar stuitte dinsdag op bezwaren van de Eerste Kamer en stelt de maatregel een jaar uit.
Plasterk wil het toezicht overhevelen naar private bouwtechnische bureaus. Het toezicht wordt volgens hem zo deskundiger en goedkoper en drukt minder zwaar op kleine gemeenten. Maar onder andere het CDA vraagt zich af of de gemeente straks nog wel in staat is in te grijpen als het misgaat, een taak die wel aan de gemeente blijft voorbehouden.
Plasterk gaat vrijdag in de ministerraad bespreken of hij het wetsvoorstel kan aanpassen om de zorgen weg te nemen. Hij denkt erover de senaat ter geruststelling voor te leggen hoe hij de wet in de praktijk wil uitwerken.
Brandbrief
De vier grote gemeenten (G4) spraken zich uit tegen de privatisering van het bouwtoezicht. In een brandbrief riepen ze de Eerste Kamer op om het wetsvoorstel voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen, dat dinsdag werd besproken, te verwerpen.
Volgens de brandbrief van Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag heeft minister Plasterk er niets van begrepen. Bij de behandeling van het wetsvoorstel kwaliteitsborging voor het bouwen in de Tweede Kamer beoogde PvdA-Kamerlid Albert de Vries met zijn amendementen een stevigere rol voor gemeenten. Op verzoek van de Kamer was in het wetsvoorstel opgenomen dat de gemeente voorafgaande aan de bouw, bij het verlenen van een vergunning, een risicobeoordeling maakt om de gevaren in kaart te brengen. Ook zou de gemeente tien dagen voor de oplevering toestemming moeten verlenen om een bouwwerk in gebruik te nemen. Op die manier zou ze erop kunnen blijven toezien dat volgens de regels wordt gebouwd.
Slechte vertaling
De G4 stelt echter dat het voorstel dat in de Eerste Kamer wordt behandeld een afgeslankte versie is, waarbij 'de vertaling van zijn amendementen gebrekkig heeft plaatsgevonden'. De gemeenten kunnen geen steun geven aan een stelsel waarbij ze moeten ingrijpen als het misgaat, maar niet adequaat kunnen toezien op de bouw, melden ze. De brandbrief lijkt vooral gericht op de CDA-fractie in de Eerste Kamer.
Nico Scholten, senior expert van het Expertisecentrum Regelgeving Bouw, een onafhankelijk expertisecentrum dat de overheid ondersteunt bij het interpreteren en toepassen van de bouwregelgeving, zegt in de Volkskrant over 'de ambtelijke weeffout': "Omdat er een nieuwe Kamer zit die niet goed is geïnformeerd over de wet, hebben adviesbureaus die de kwaliteitsborgers mogen leveren - en hier goed aan verdienen - rechtstreeks invloed uitgeoefend op politici. Hier is sprake van belangenverstrengeling."
Veel fouten
De gemeenten vrezen dat toezicht alleen maar verslechtert als private partijen dat doen die ook nog eens betaald krijgen door de opdrachtgever. Bij een proef in gemeente Den Haag met de nieuwe manier van toezicht werd duidelijk dat de kwaliteitsborger veel fouten niet opmerkte. De gemeente moest bij vier van de tien projecten ingrijpen. Twee projecten werden wegens instortingsgevaar zelfs helemaal stilgelegd.
De privatisering van het bouwtoezicht staat extra in de belangstelling sinds de recente flatbrand in Londen, waarbij zeker tachtig mensen om het leven kwamen. Dit zou het belang van goed bouwtoezicht nog eens extra onderstrepen, zoals ook blijkt uit de reactie van Pieter van Vollenhoven over dit onderwerp naar aanleiding van de flatbrand over de Nederlandse situatie: Pieter van Vollenhoven stelt vragen over de Nederlandse controle op brandveiligheid en over de onafhankelijkheid daarvan: "We leven in een tijd van zelfregulering, we laten het aan de sector zelf over. Maar de overheid is verantwoordelijk, en die trekt zich juist terug. … Als het misgaat is er niemand meer thuis", zegt Van Vollenhoven. "Dat het zo uit de hand heeft kunnen lopen, is gewoon onaanvaardbaar, daar is geen ander woord voor." (lees ook: Vlugge conclusies over Grenfell Tower)
Bronnen: Gemeente.nu, EersteKamer.nl, NEN en NOS