Het gaat om een aantal zware incidenten met gevaar voor mens en milieu. De Onderzoeksraad voor Veiligheid schreef daarover al medio 2018 een kritisch rapport.
Lees ook: OvV: 'Meer samenwerking nodig voor Veilig Chemelot'
Verantwoordelijkheid
De OvV constateerde 'tekortkomingen in de beheersing van de procesveiligheid. Zo schortte het aan adequaat onderhoud en werkinstructies waren niet toereikend.' Het draait om de vraag of deze tekortkomingen strafrechtelijk verwijtbaar zijn en of daar vervolgens een boete bij hoort. De bedrijven zijn gedagvaard, niet de verantwoordelijke individuele personen.Maar er speelt volgens een Chemelot-woordvoerder ook een principieel juridisch punt: is Chemelot als centrale vergunninghouder (mede)verantwoordelijk of ligt de juridische verantwoordelijkheid helemaal bij de individuele bedrijven?
Het OM heeft de strafzaken tegen de bedrijven gecombineerd, waardoor de focus meer komt te liggen op de algemene veiligheidssituatie op het Chemelot-complex. Het waren grote (milieu)incidenten binnen de hekken van het bedrijfsterrein met forse inzet van hulpdiensten, maar de meeste ongelukken liepen uiteindelijk goed af.
De effecten van deze ongelukken op de omwonenden waren heel beperkt, maar dat maakt de zaken in het ogen van het OM niet minder ernstig. In hun verdediging zullen de advocaten zeer waarschijnlijk betogen dat inmiddels procedures zijn aangescherpt om herhaling te voorkomen.
Lang proces
Chemelot Site Permit bv is de centrale vergunninghouder voor het hele industrieterrein. Het garanderen van de veiligheid is een van haar hoofdtaken. Het Openbaar Ministerie (OM) vindt dat de vergunninghouder mede verantwoordelijk is voor de grote incidenten, door onvoldoende toe te zien op het naleven en controleren van veiligheidsvoorschriften. Omdat het om technisch en juridisch complexe zaken gaat, heeft het strafrechtelijk onderzoek jaren geduurd. Bij de rechtbank in Den Bosch zijn maar liefst negen dagen uitgetrokken voor het proces.Incidenten
Het meest ernstige ongeluk dat voor de rechter komt gebeurde bij een naftakraker van Sabic in 2016. Twee mannen liepen zware brandwonden op na een korte hevige brand. Een van hen stierf later in het ziekenhuis. Het OM vindt dat Sabic verantwoordelijk gesteld kan worden voor dit incident met fatale afloop.Ook voor grote problemen met een opslagtank moet Sabic zich verantwoorden. In die tank zat nafta, een olieproduct. Het drijvende dak van de tank kantelde, waardoor de nafta bloot kwam te liggen. Dat veroorzaakte dagenlang stank in de omgeving en het OM vindt dat Sabic-medewerkers onnodig gevaar hebben gelopen.
In november 2015 werd er groot alarm geslagen op het Chemelot-terrein na een lekkage bij de ammoniakfabriek van OCI Nitrogen. Er brak brand uit. Chemelot meldde na afloop dat er geen ammoniak was vrijgekomen. 'Het ging om een waterstofbrand.' Bij dit zware incident vielen geen gewonden, maar het is voor het OM ernstig genoeg om er een rechtszaak van te maken.
Ook kunststofbedrijf Borealis Plastomers moet zich voor de economische strafrechter verantwoorden. Na een lekkage ontstond bij dat bedrijf in 2017 een brand zonder gewonden. Het OM verwijt het bedrijf dat de brand niet conform de regels aan de provincie als toezichthouder is gemeld.
Het vierde gedagvaarde chemiebedrijf AnQore heeft volgens het OM de regels overtreden bij onderhoudswerkzaamheden waarbij het levensgevaarlijke blauwzuurgas vrijkwam. Niemand hoefde naar het ziekenhuis.
Op en rond Chemelot
De Onderzoeksraad schreef destijds in zijn rapport over Chemelot: 'De ligging dichtbij verschillende woonwijken en het grote aantal aanwezigen op de Campus zijn aanleiding om meer ambities te tonen op het vlak van veiligheid.' Juist vorige week werd bekend dat Sabic een deel van het hoofdkantoorpersoneel wil verplaatsen naar het Chemelot-terrein. Echter, de Ondernemingsraad van Sabic maakt bezwaar tegen deze verhuizing. 'De OR acht dit in strijd met veiligheidsnormen binnen de chemische industrie zoals die al jarenlang worden gehanteerd. Medewerkers die niet direct bijdragen aan het productieproces horen niet op een productielocatie thuis', stelt de OR.Lees ook ons Dossier Chemelot
Bronnen: 1Limburg en L1