Pneumatiek

(werktuigbouwkunde)

Aandrijf-, regel- en sturingstechnologie, werkend op gasdruk (meestal lucht). 

Het Griekse woord Pneuma betekent ‘adem’ of ‘geest’.

Pneumatiek is vergelijkbaar met hydrauliek, maar met als groot verschil dat gassen samendrukbaar zijn en vloeistoffen niet. Lineaire verplaatsingen kunnen zowel met pneumatische als met hydraulische cilinders worden bereikt, maar

• bij hydraulica zal een positie 'vast' zijn omdat die slechts afhangt van de hoeveelheid in- en/of uitgepompt medium;
• bij pneumatica zullen in- en externe wrijving  leiden tot compressie, na-ijlen van beweging en een zekere 'vering'.

Ook de opbouw van energie door compressie van gassen maakt dat er aan pneumatiek andere risico’s kleven dan aan hydraulische systemen. Pneumatische systemen vinden toepassing aan bijvoorbeeld productielijnen (eenvoudige plastic slangen, actuators en commandoventielen, pick & place-systemen), besturingen van kleppen in de procesindustrie en pneumatische gereedschappen (breekhamers, slagmoeraanzetters, slijptollen, enz.). Ook verfspuiten, zuignappen en luchtkussentransportmiddelen werken pneumatisch.

Pneumatica kan in explosiegevaarlijke omgevingen worden toegepast in plaats van elektrische sturingen (of ter vervanging van elektrische machines) en elektrocutiegevaar in besloten ruimten en vochtige of geleidende omgevingen voorkomen.