Een aanvullende REACH-restrictie bepaalt dat elke gebruiker van een product met diisocyanaten op 24 augustus dit jaar een opleiding moet hebben afgerond over veilig werken met deze stoffen. Het is de eerste keer dat REACH zo’n opleiding verplicht. 'Het is afhankelijk van het succes van deze restrictie of dit in de toekomst ook gaat gelden voor andere stoffen.'
Diisocyanaten worden gebruikt in de productie van pur-isolatieschuim, polyurethaan (onder meer voor matrassen), gietvloeren in sporthallen, en ze zijn een belangrijk bestanddeel van lijmen en kitten en professionele coatings en lakken. Het zijn sensibiliserende stoffen, wat betekent dat ze bij blootstelling een overgevoeligheidsreactie kunnen veroorzaken via activering van het immuunsysteem.
'Een deel van de mensen die een keer door blootstelling aan diisocyanaat zijn gesensibiliseerd, kan bij elke volgende blootstelling een astmatische aanval krijgen. Dat heet beroepsastma', vertelt Luc Turkenburg. 'Je bent dan eigenlijk gedwongen om een ander beroep te kiezen.' Turkenburg was bij AkzoNobel tweeëndertig jaar verantwoordelijk voor de implementatie van chemische wetgeving. Sinds vier jaar is hij zelfstandig consultant en adviseert hij de VVVF (Vereniging van Verf- en Drukinktfabrikanten) over dit thema.
In augustus 2020 werd een aanvullende maatregel op REACH gepubliceerd die bepaalt dat iedereen die werkt met producten die meer dan 0,1 procent vrije diisocyanaat-monomeren bevatten een opleiding moet hebben voltooid over het veilig werken met deze stoffen, met een overgangstermijn van drie jaar. Op 24 augustus 2023 is de deadline. De industrie is verantwoordelijk voor het beschikbaar maken van de inhoud voor de opleiding. De werkgever is ervoor verantwoordelijk dat de medewerkers zijn opgeleid. Na vijf jaar moet de opleiding opnieuw worden gevolgd. De handhaving ligt bij de Arbeidsinspectie.
Pilot
ISOPA (Europese vereniging van producenten van isocyanaten en polyolen) en ALIPA (producenten van alifatische isocyanaten) namen het initiatief om met een aantal downstream-brancheverenigingen trainingsmodules op te zetten en beschikbaar te stellen in 24 talen.Er zijn twee groepen waar de opleiding voor bedoeld is:
- de industriële producenten en gebruikers, zoals chemiebedrijven en formuleerders als AkzoNobel en PPG, en
- de beroepsmatige eindgebruikers, zoals autospuiters.
REACH en Arbo
De Arbowet bevat de verplichting om voorlichting en onderricht te geven aan werknemers, maar het is daar minder specifiek uitgewerkt dan in deze REACH-restrictie voor diisocyanaten, stelt Renske Beetstra van Bureau REACH, dat ondergebracht is bij het RIVM. De REACH-restrictie kent volgens haar ten opzichte van de verplichtingen in de Arbowet het voordeel dat deze ook geldt ook voor zzp’ers. Voor hen is maar een beperkt deel van de Arbowet van toepassing en het artikel over voorlichting en onderricht zit daar niet bij. Daarnaast vereist de REACH-restrictie dat het opleidingsmateriaal verzorgd wordt door de fabrikanten en importeurs van de stoffen. Onder de Arbowet is de werkgever verantwoordelijk voor de voorlichting en onderricht, maar werkgevers, met name in het mkb, zijn vaak geen specialisten op het gebied van (veilig werken met) chemische stoffen en het is voor hen moeilijker om een passende opleiding samen te stellen of de kwaliteit van een externe opleiding te beoordelen.Een restrictie onder REACH kan alleen worden ingevoerd bij een onaanvaardbaar risico voor de gezondheid van mens en/of milieu, die op EU-niveau moet worden aangepakt, en die effectief en proportioneel is om het risico te beheersen. Voor elke nieuwe restrictie zal dit moeten worden aangetoond. Volgens Beetstra zijn op dit moment geen nieuwe plannen voor een restrictievoorstel aangemeld bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen ECHA.
Lees het hele artikel van Igor Znidarsic in Chemie Magazine.
Bron: VNCI