Wat zegt de VCA-checklist?
Een hoogwerker is een verplaatsbaar hefwerktuig, ingericht voor het heffen van personen. Met een hoogwerker is het mogelijk om veilig en efficiënt ophoogte te werken. Tegelijk betekent het werken met hoogwerkers blootgesteld worden aan gevaren. Gevaren die door het nemen van maatregelen tot het niveau van een acceptabel risico teruggebracht moeten worden.
Iedere hoogwerker moet voldoen aan de EG-richtlijn Machines. Als dat zo is dan wordt dit aangegeven met een CE-markering. Bij de aflevering van een machine moet de producent een bedieningshandleiding verstrekken. In de taal van de gebruiker moet hierin informatie worden verstrekt over veilig gebruik en onderhoud van de hoogwerker. Vanzelfsprekend hoort deze handleiding in de directe nabijheid van de hoogwerker bewaard te worden. Er zijn drie soorten hoogwerkers: de schaarhoogwerker, de telescoophoogwerker en de knikhoogwerker. Het verschil zit in de werking van het hefsysteem.
Werken met de hoogwerker
Een hoogwerker mag alleen worden gebruikt door personen die na een gedegen instructie (mede op basis van de gebruikershandleiding) met de bediening ervan vertrouwd zijn. Daarnaast moeten ze in ieder geval 18 jaar of ouder zijn. VCA ziet het werken met hoogwerkers in de (petro)chemie als een hoog risicovolle taak. De betrokken medewerkers moeten daarom volgens VCA-vraag 3.4 zijn opgeleid. Voor deze opleiding, die uit een theoretisch en een praktisch gedeelte bestaat, zijn toetstermen vastgesteld (zie www.vca.nl). Na vijf jaar moet de opleiding worden herhaald.
Gebruik van de veiligheidsgordel
Een internationale werkgroep van organisaties van fabrikanten en verhuurders van hoogwerkers en deskundigen (IPAF en CPA) heeft enige tijd geleden het instructieblad 'Safety harnesses in mobile elevating work platforms’ uitgegeven (zie www.ipaf.org). In dit instructieblad doet de werkgroep de aanbeveling om in de werkbak van een telescoop- of knikhoogwerker altijd een veiligheidsgordel te dragen. Een doorsneegordel met veiligheidslijn van 2 meter en een valdemper is hiervoor ongeschikt. Zo’n gordel beperkt weliswaar de gevolgen van een val (‘fall-arrest’), maar voorkomt de val niet. In de meeste gevallen zal de valhoogte zo’n 5 meter zijn (lengte veiligheidslijn samen met de uitgetrokken valdemper). De schokbelasting op de werkbak, als gevolg van een dergelijke val, kan de hoogwerker doen kantelen. Ook is het maar de vraag of de bevestigingspunten aan de werkbak berekend zijn op een dergelijke belasting. Het is van belang dat de veiligheidsgordel een val uit de werkbak voorkomt (‘fall-restraint’). Om deze reden moet een veiligheidslijn zo kort zijn, dat je wel het werk kunt uitvoeren, maar dat je onmogelijk uit de werkbak kunt vallen. De lijn mag in lengte instelbaar zijn en de werkbak moet voldoende mogelijkheden bieden om de lijn doeltreffend te kunnen aanhaken. Op schaarhoogwerkers is het gebruik van veiligheidsgordels in de regel niet noodzakelijk.
Keuringsregime hoogwerker
Een hoogwerker moet in goede staat van onderhoud verkeren en behoort daarmee zeker tot het materieel dat volgens vraag 10.2 van de VCA jaarlijks gekeurd moet worden. Door de overheid zijn hiervoor geen keuringsinstellingen aangewezen, dus de eigenaar of gebruiker bepaalt zelf wie de keuring uitvoert. VCA vraagt daarentegen om minimumeisen inzake de keuringscriteria en de deskundigheid van de keurenden. En dat is maar goed ook. Aboma+Keboma voert al heel lang periodieke keuringen van hoogwerkers uit en weet als geen ander dat zowel het benoemen van de kritische keuringseisen als de deskundigheid van de keurmeester bepalend zijn voor de kwaliteit van de keuring. Daarvan is de veiligheid van de man in de werkbak van de hoogwerker in belangrijke mate afhankelijk.
Oorsponkelijk verschenen in VCA Actueel sept 2007