OvV publiceert rapport over emissie gevaarlijke stoffen

In juni 2021 heeft een emissie van ongeveer 14 ton gevaarlijke stoffen plaatsgevonden bij een acrylonitrilfabriek op het industriecomplex Chemelot. Door het uit balans raken van de warmtehuishouding van de fabriek verliep de scheiding in de destillatiekolom niet goed. De emissie heeft ongeveer drie uur geduurd. Opmerkelijk, want, volgens de eigen procedures, had de fabriek binnen tien minuten nadat de procesverstoring was ontdekt gestopt moeten worden. Hoewel de emissie waarschijnlijk niet tot acute gevaren voor de werknemers of de omgeving heeft geleid, is er wel een grote hoeveelheid gevaarlijke stoffen in het milieu gekomen.

Dat laatste maakt het een voorval dat verplicht onderzocht wordt door de OvV, een zogenoemde MARS-melding (Major Accident Reporting System). De Onderzoeksraad ontving de melding in juli 2021.

Afgassen

De emissie ontstond toen de afsluiter faalde waardoor de warmtetoevoer, benodigd voor het scheidingsproces, gedeeltelijk wegviel. Hierdoor zakte de temperatuur in de destillatiekolom en werd de temperatuurbeveiliging aangesproken. Deze instrumentele beveiliging zorgde ervoor dat de afgasproducten niet meer naar de verbrandingsketel werden gestuurd maar direct in de buitenlucht konden komen via een afblaaspijp. Doordat het scheidingsproces niet meer goed verliep, bevatten de afgassen grote hoeveelheden, ongeveer 14 ton, acrylonitril, een Zeer Zorgwekkende Stof (ZZS).

Geen urgentie

De ploeg van dienst heeft na het optreden van de procesverstoring gefocust op het oplossen van het probleem. In de naslagwerken voor de operators stond dat ze de reactor na tien minuten moest stoppen om langdurige emissie te voorkomen. De ploeg was zich echter niet bewust van de omvang van de emissie, omdat dit niet direct uit de beschikbare procesdata af te leiden was. Daarnaast bevond de ploeg van dienst zich in een hectische situatie door de onverwachte processtoring en hebben zijn een ‘natuurlijk’ streven gehad om de fabriek draaiende te houden. De emissie duurde hierdoor ongeveer drie uur.
Een emissie via de afblaaspijp na het aanspreken van de temperatuurbeveiliging was een door de fabriek voorzien en uitgewerkt milieuscenario. In dit scenario heeft het bedrijf vastgesteld dat er geen beveiliging nodig was om het milieurisico te beheersen, maar wel dat ingrijpen van de operator noodzakelijk was om een langdurige emissie te voorkomen. Hierbij is overschat dat een operator de productie daadwerkelijk zal uitschakelen in een stressvolle situatie. Het bedrijf heeft bij de totstandkoming van het milieuscenario niet getoetst of deze procedurele beveiliging adequaat was met de hiervoor aanwezige 'checklijst voor procedurele beveiligingsvoorziening'. De wijze waarop dit als bijzin in het scenario is opgenomen heeft ertoe geleid dat er beperkte aandacht was voor de gewenste actie in een dergelijk milieuscenario.

Naslagwerken, procedures en scenario's zonder navolging hebben verdacht veel weg van de alom bekende 'papieren tijger'.

Lees het complete OvV-rapport Emissie van acrylonitril en blauwzuur bij AnQore B.V.

Bron: OvV