Flexibel werken: Hoe medewerkers kunnen profiteren in termen van bevlogenheid en prestaties
Ontwikkelingen in technologie zoals het gebruik van laptops, mobiele telefoons en andere communicatiemiddelen hebben een toename van flexibel werken in kennisintensieve organisaties mogelijk gemaakt. Flexibel werken zorgt ervoor dat werknemers zelf kunnen bepalen waar ze werken (ruimtelijke flexibiliteit, bijvoorbeeld telewerken), wanneer ze werken (temporele flexibiliteit met betrekking tot werktijden), en hoe ze werken. Hoewel flexibel werken grote populariteit onder kennisintensieve organisaties geniet, is het vaak niet duidelijk welke effecten flexibel werken sorteert.
Wetenschappelijke studies hebben tot nu toe nog geen duidelijk beeld opgeleverd over de effecten van flexibele werkvormen; studies hebben aangetoond dat flexibele werkvormen kunnen leiden tot zowel positieve, negatieve als geen effecten voor prestaties en welzijn. Organisaties, wetenschappers en werknemers en werkgevers blijven daardoor met een scala aan dubbelzinnige resultaten en een gebrek aan kennis zitten met betrekking tot de vraag hoe werknemers en organisaties de vruchten kunnen plukken van flexibele werkvormen.
In dit proefschrift maak ik daartoe gebruik van een combinatie van
(a) empirisch en conceptueel onderzoek,
(b) het toepassen en integreren van verschillende theoretische benaderingen en
(c) het gebruik van verschillende onderzoeksmethoden.
In het bijzonder, stelt dit proefschrift voor dat het succesvol gebruik van flexibele werkvormen neerkomt op pro-activiteit in het vormgeven van werk in tijd en plaats (‘time-spatial job crafting’). Het vormgeven van werk in tijd en plaats kan worden beschouwd als een vorm van zelfregulerend gedrag en verwijst naar de mate waarin medewerkers
1) reflecteren op bepaalde werktaken en privévereisten,
2) actief de werkplek, werklocatie en werkuren kiezen en
3) mogelijk de werkplek, werklocatie en werkuren of taken afstemmen op de privé situatie.
Deze dissertatie toont aan dat als medewerkers productief en gezond willen blijven en hun werk en privéleven in balans willen houden, ze idealiter gebruik maken van het vormgeven van werk in tijd en plaats. Verder stelt dit proefschrift voor dat flexibele medewerkers idealiter gebruik maken van het vormgeven van werk door media gebruik (‘media job crafting’) om zo te kunnen profiteren van de voordelen van flexibele werkvormen op dagelijkse basis. Het vormgeven van werk door media gebruik is de mate waarin werknemers proberen om het medium en de boodschap op elkaar te laten aansluiten.
De resultaten uit dit proefschrift laten zien dat medewerkers die gebruikmaken van het vormgeven van werk door media gebruik productiever zijn en een betere werk-privé balans hebben. Hieruit kunnen we concluderen dat zowel ‘time-spatial job crafting’ als ‘media job crafting’ strategieën zijn die medewerkers kunnen toepassen om productief en gezond te blijven
en om een goede werk-privé balans te houden.
Verder laten de resultaten uit dit proefschrift zien dat de behoefte aan routine een mogelijke verklaring is voor het feit dat prestatie en welzijn niet altijd automatisch veranderen nadat men is overgestapt op flexibel werken (activiteit gerelateerde werkplekken). Heersende mentale modellen (bijvoorbeeld omtrent persoonlijke voorkeuren qua werkomgevingen en verwachte voordelen van de verschillende werkomgevingen) en de relatieve nalatigheid van implementatiefactoren zoals de essentiële rol van de directe manager hebben aangetoond dat medewerkers geen gebruik hebben gemaakt van de toename in ruimtelijke flexibiliteit op de werkvloer. De resultaten van dit onderzoek laten zien welke procesfactoren van belang zijn bij het implementeren van ruimtelijke flexibiliteit.
Onze bevindingen tonen tevens aan dat het een aanzienlijke tijd kan duren voordat werknemers flexibiliteit volledig ervaren (tot 37 maanden) en dat deze toename in het gevoel van flexibiliteit overeenkomt met veranderingen in digitale mobiliteit. Verder geven de resultaten aan dat veranderingen in werkplekflexibiliteit positief gerelateerd zijn aan veranderingen in bevlogenheid en prestaties.
Lees het volledige proefschrift (Engels):
Wessels, C. (2017, May 12). Flexible Working Practices: How Employees Can Reap the Benefits for Engagement and Performance.