Zijn familie komt uit Hoogeveen; de plaats waar de Gortworsten al generaties lang welig tieren. Hoogeveen is een Drents dorp dat tegenwoordig bij elke brand geteisterd wordt door de nieuwe vorm van fallout: zonnepaneelscherven. Branden zijn er populair omdat elke gesaneerde koeienschuur in een oogwenk transformeert in een drugslab of een pop-up-wietkwekerij en ja, dan gaat er wel eens wat mis.Het plattelands-risicoprofiel kan best wat preventie gebruiken, al moet ik de eerste wietkweker of miauwkok nog tegenkomen op de NEN 3140-cursus. Daar ontbreken ook de hevig overbelaste medewerkers van het COA, helpers die inmiddels het woord veiligheid niet meer kunnen hóren. Als je per portacabin twaalf stapelbedden voor hevig getraumatiseerde ontheemden moet plaatsen, begrijpt iedereen dat daar geen brandmelder of blusser meer bij past, niet in de beschikbare ruimte én niet in je hoofd.
Wie daarover klaagt, mag ogenblikkelijk komen helpen. Tussen het ophangen van de brandmelders en het vastschroeven van de haakjes voor de blussers kan er dan meteen wat normale communicatie plaatsvinden, een bewezen probaat veiligheidsgebruik dat op bepaalde werkplekken door hekken, hetzes en procedures wordt gedwarsboomd.
Hoogeveen wijkt vast uit naar PBM voor de buitengrazers, in de overtuiging dat bronbestrijding een reeds lang gepasseerd station is. Op de Drentse weiden dragen de koeien bouwhelmen met nekflap. Naast glasscherven regent het de laatste tijd ook deuren en wielen van Boeings, dus hoofdbescherming wordt krachtig aanbevolen door de VVV. Wietboeren tooien zich met vlamboogkappen vanwege de elektrische restrisico’s in hun eigen productiefaciliteiten en drugskoks dragen rubberlaarzen in verband met hun eigen afval. Inmiddels is daar in de buitengebieden niet meer doorheen te komen zonder landbouwtrekker. Naar het schijnt heeft koning Willem Alexander nog flink baat gehad van de lekbestendige modder-en-sneeuw-winterbanden onder de Audi (AA-86) bij zijn barre tocht naar Emmen.Koningsdag betekent vrijmarkt en dus tevens horrorscenario's voor de Belastingdienst en de collega's van de voedsel- en warenautoriteit. De Gortworsten genieten dan van eierballen, knieperties, loempidellen met joppiesaus en zeer oude haring met juttersbitter. In Berkel en Rodenrijs is een batch oranjetompoucen vrijgekomen die meer slachtoffers eiste dan er inwoners zijn. Het kan ook de beroemde lauwe jodelpunt met separatorvlees zijn geweest, afgemaakt met het traditionele kwakje stroop. Uitsluitsel over de precieze bron laat op zich wachten want het testteam van de NVWA – bestaande uit notoire smikkelaars – kampt met ziekteverzuim.
Ik zat dus op de hoek van het oranje zeiltje gehurkt tussen de gedeukte noodrantsoenen in blik à zeven euro vijftig. In 1963 werden die vanwege de koude oorlog gratis verstrekt onder het Nederlandse volk, nu liggen ze ter verkoop uitgestald, à contant af te rekenen en met garantie tot de stoeprand. Tussen de pakketten biscuits en emmers chroomzesverzadigde legergroene verf zie ik zowaar enkele blikken wapenolie van vele jaren voor de PX-10 benzeenophef en besluit er geen woorden aan vuil te maken of euro’s aan uit te geven. Ook de veiligheidsconifeer heeft recht op een dagje vrij, vooral als het zaterdag én koningsdag is.'Wat? Zeg Flip, ga je schamen! De winterharde veiligheidsconifeer blijft overeind', echoot intussen mijn inwendige betere ik, die steeds vaker de normale conversatie doorkruist. Gortworst, die kennelijk prima tot mijn betere ik weet door te dringen, wachtte beleefd op een goed gesprek, terwijl zijn kinderen de vuvuzela's op een ander kleedje hadden ontdekt, gelukkig op veilige afstand van de chemicaliëndump voor mij. Verderop stonden enkele muzikanten hun instrumenten te stemmen. Het kan ook de uitvoering geweest zijn. Ongeacht de aard van het geluid en de mate van harmonie toeteren kinderen overal graag doorheen, met alles wat ze hebben. Al met al wist de wereld zich krachtig aan mij op te dringen. Koningsdag blijft een uitdaging voor mijn zintuigen.
Na de ophef over PX-10 vet ons leger het schietgeweer nog slechts in met babyzalf (rode billetjes behoren voorgoed tot het verleden). Terwijl de landmacht de vijand uit het Oosten zal onthalen op lavendel, oranjebloesem en lichte noten van salpeter (ruim beneden de gezondheidskundige grenswaarden), oefent de agressor zich vast in de vernietiging van de elektriciteitsvoorziening van zijn naaste buren. Wij zien de gevolgen in breedbeeld, kleinbeeld en 3D, met geluid in stereo of vanuit de AI-invulgenerator (voor elk medium met contentgebrek). Geen vonkje elektriek meer in de buutze, maar de televisie kraait door, de influencer krijgt zichzelf nog steeds in beeld en de VODcaster weet zijn materiaal te posten op het wereldwijde interweb, dat erger woekert dan de Japanse duizendknoop.
Aldus zien wij de gehele dag de gevolgen van de de-nazificerende acties van Poetin. Aan de laatste nog overeind staande muur van een Oekraïens transformatorhuis hangt een veiligheidsinformatieblad in Cyrillisch schrift. Het papier druipt van de polychloorbifenylen uit de ontplofte transformator. Gelukkig heeft transformatorolie een geringe neiging tot ontbranden, maar het is wel funest voor de gezondheid van al wat nog zwemt en kruipt, inclusief de mens. De NOS toont hol-ogige elektriciens die met hun bakelieten meetinstrumenten op zoek zijn naar het defect in de smeulende ruïne van hun kolencentrale. In Zaporizja en omstreken wordt even geen handel gedreven vanaf oranje zeiltjes, want die zijn onmisbaar als huisvesting. Terwijl hier het leegspuiten van een brandblusser tot milieudelict is uitgeroepen, is het in brand schieten van energiecentrales, olietankers en strategische voorraden PX10 slechts een militaire waarschuwing, ongevoelig voor het milieuvingertje. Het moet de handhavers te Hoogeveen sterk demotiveren, ware het niet dat de vakantieplanning beslag legt op hun werkgeheugen.
Gortworst had bij gebrek aan antwoord zijn aandacht verlegd naar een alleraardigst houten kistje op het zeiltje voor ons. Ik meende het te herkennen als een kruitkistje. Schutterij Sint Ignatius bewaart er zakjes rookzwak buskruit in. Heimelijk is dat gewoon zwart buskruit, maar bij rookzwakte (en geesteszwakte) mag je er drie keer zoveel van opslaan, vooral in de regelluwe zones rond Hoogeveen. Waar donderbussen, klapdeuvels en Gortworsten op een voetstuk staan. En voordat iemand denkt dat Flip met een prehistorische vuursteenblaffer op zijn zwatelkruk zit: lees vooral het Rijksinformatieblad Veilige opslag kruit bij particulieren (en check ook even of de buurman affiniteit heeft met de schutterij, met knallend larpen/larpend knallen of geldautomaten, want in dat geval woont u waarschijnlijk in een gevarenzone).
'Eh, ja', zeg ik tegen Gortworst. Ik raak danig van de wijs als ik plotseling sociaal moet doen, vooral als de context niet past bij mijn mentale toestand, wat heel vaak zo is. Het zou verplicht moeten zijn om buitencontextuele confrontaties aan te kondigen, zodat ik me erop kan voorbereiden. Laat mij afsluiten met deze aanrader voor uw RI&E bij het hoofdstuk oudere werknemers. Voorkom verrassingen (ter voorkoming van verrassingen). Want ouderen worden daar heel onrustig van. Urgentie: hoog. Uitvoeringsverantwoordelijke in het PvA: Flip. Kosten: nul. Het hoorapparaat in de papierversnipperaar gooien is een bewezen probate technische maatregel. Arboconiferen moeten met elke bijzondere doelgroep en elk scenario rekening houden. Dus ook met zichzelf en met alle denkbare risico’s op en rond oranje zeiltjes.