Toen Lammie eindelijk met pensioen ging, mocht zij – na een enigszins gênante smeekbede bij Scheurwater senior – haar schort, mop en groene zeep overdragen aan haar zorgenkind Tinus, die van het werk van zijn moeder al snel een potje maakte, geholpen door zijn beperkte gezichtsvermogen en evenwichtsproblemen. De mop klatste bij elke zwiep dermate krachtig tegen de plinten dat het vloervuil zich gaandeweg naar de plafonds verplaatste. Met wat verbeelding kon je alle burelen en gangen die niet met tapijt waren gestoffeerd zien verworden tot druipsteengrotten. Het portret van opa Scheurwater in onze statige entreehal was al na twee maanden elke restauratiemogelijkheid voorbij.
Het was Scheurwater senior (generatie twee die het commando voerde bij Ons Bedrijf) toen wel duidelijk dat het reinigen van het bedrijfsinterieur beter kon worden uitbesteed. Langere blootstelling aan Tinus’ huishoudelijke inzet was onverantwoord, dus Tinus moest omgeschoold. Eerst tot chauffeur van de Hanomag met de platte bak, onze gooi-maar-in-wagen. Diesel-Tinus gooide er behalve de gemeniede ijzeren producten van onze fabriek ook regelmatig straatstenen, mest, gasflessen, meubilair van het grofvuil, bierfusten en andere onmisbaarheden in. Of ernáást, want verantwoord laden was en is niet Tinus’ meest prominente kernkwaliteit. Tinus’ groot rijbewijs (dat ‘groot’ was maar goed ook anders had hij het zelf niet kunnen lezen) bleek een weinig duurzame investering.
Die investering was destijds overigens beperkt, want het roze, harmonicagevouwen stukje linnen kon worden verkregen via de lokale rijschool, tevens uitvaartonderneming en handel in brandhout. Als de Opel Blitz niet met brandhout (zorgvuldig ontdaan van vergulde handgrepen) onderweg was, werd de net-aan-vrachtwagen voorzien van een betonnen blok op de laadbak, enkele extra spiegels en een bordje ‘L’. Het zonder schade achterwaarts inparkeren tussen twee paaltjes was de lastigste te toetsen vaardigheid, door de kandidaat uit te voeren op het puinverharde terreintje naast de kerk, geloodst door een nimmer gehaaste instructeur. Dood ging je namelijk toch wel (en ook dat was handel). Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen kampte nog niet met achterstanden en reeds de dag na de rijproef kon een volgestempeld stukje roze textiel worden opgehaald bij het gemeentelijk loket, in Tinus’ geval met enige aanvullende aantekeningen van medische aard. Daarmee kon Tinus aan de slag in zijn nieuwe functie als vrachtrijder. Naar al snel bleek werd dat niet zijn laatste. Onze verzekeraar werd onaangenaam verrast door een plotselinge toename van het aantal kleine en grote schades. De toenmalige verzekeringstussenpersoon, een vaderlijk type zo oud als Methusalem, kwam persoonlijk Diesel-Tinus interne mobiliteit bepleiten. De Hanomag werd afgeschreven, Tinus niet.
Terwijl Tinus tijdelijk relatief veilig in het magazijn werkte, bleken de nieuwe deeltijdchauffeurs slechts weinig voorzichtiger. Aangejaagd door hun onachtzame gedrag, volgden nog vele inruilacties van gebutst rollend materieel, waardoor we inmiddels beschikken over een Benz met autolaadkraan (een arbotechnisch zorgpunt op zich) en bijna toereikend laadvermogen. En natuurlijk over vele busjes, voorzien van de firmanaam in zilveren letters en een trekhaak. Ze worden bestuurd door iedereen behalve door Diesel-Tinus. Die zilveren letters hadden volgens Sjef Scheurwater eigenlijk gouden letters moeten zijn, maar daar heeft zijn echtgenote – tevens grootaandeelhoudster – krachtige argumenten tegen ingebracht: het zou mensen, waaronder die van de Belastingdienst, op verkeerde gedachten kunnen brengen. Gedachten die volgens mij niet per se onjuist zouden zijn, maar bedrijfseconomisch gezien wel onwenselijk.
Maar laat me vertellen over Diesel-Tinus, die ik in onze gelijktijdige vakantie terzijde heb gestaan bij de zogenaamd vergunningvrije bouwwerkzaamheden in Tinus’ achtertuin. Er moest namelijk een zorgwoning worden geplaatst, waarvoor Diesel-Tinus meteen maar wat zorgverlof aan zijn vakantie had geknoopt. En dat terwijl ík degene was die onbedoeld het zwaarst met zorg werd belast. Dat kwam met name door het compleet ontbreken van de LMRA in het bestaan van Tinus, privé nog erger dan tijdens het werk. Blijkbaar is dat erfelijk.
Voor mij werd het tevens een weerzien met een stokoude Lammie, want zij woonde in bij Tinus (hoewel formeel andersom). Het op te richten bouwwerk was bedoeld voor haar verblijf. Ze was inmiddels aan een rolstoel gebonden en werd via een cilinder met reduceerventiel, een plastic slang en een neusspruitstuk voorzien van pure zuurstof. Dat weerhield haar overigens niet van het roken. Het interieur van Diesel-Tinus vrijgezellenwoning zou door haar verhuizing worden gezuiverd van een prominent risico. Het is bijna jammer dat asbest uit de gratie is geraakt. Kortademigheid is overal verkrijgbaar, ook zónder asbest, maar je loopt intussen wel een grotere kans om af te branden. Intussen draaide Lammie nog een Brandaris, terwijl ze ons tevreden gadesloeg bij de projectstartvergadering op het rotanbankje naast Tinus’ blusvijver tjokvol koikarpers. Het leek me verstandig die te handhaven. Met of zonder koi.Tinus voelde weinig voor mijn ideeën rond een planningsfase, de coördinatie, een project-RIE en de veiligheidsgerichte voorbereidselen in het algemeen. Dat hinderlijke oponthoud moesten we maar bewaren voor op het werk, aldus Tinus. Hij rukte nog twee pils aan (het was tijdens de eerste hittegolf van 2019). Tinus schorste onze vergadering en knoopte verlengsnoeren aaneen, waarbij hij zelfs het tweeaderige, schutkleurgroene verlengsnoer van het kerst-rendier nodig had. Met de zijkniptang werd de contrasteker geschikt gemaakt voor de geleende betonmolen, een exemplaar dat bijzonder veel baat zou hebben bij een aardlekschakelaar én aarding van het roestige gestel. Ik heb het roestige ding bij gebrek aan beter verbonden met de koperen waterleiding in de schuur. Die was al zó oud dat tyleenbuis nog moest worden uitgevonden. De twee startkabels van de Canta waren samen lang genoeg en bovendien in de zomermaanden tóch niet nodig.
Enfin. Ik moet nu gaan samenvatten, want anders gaat de eindredactie snijden in mijn vlees. Al snel had Tinus acht gaten gegraven en snorde de betonmolen lustig. Touwtje langs de zijgevel van het huis, zodat de betonnen poeren mooi in lijn stonden en een transparante tuinslang als flesjeswaterpas. Ik zou enig afschot geen bezwaar vinden, mits in de richting van de blusvijver. Grote, rolstoelbestendige deuren zouden doorgang gaan geven naar het zonneterras, gelegen aan de waterpartij met fontein; ook fijn voor de beluchting van de koi. Het geheel zou worden gerealiseerd in landelijke stijl en uitgevoerd in Russisch naaldhout, want Tinus had het zorgbouwpakket met zorg geselecteerd, met de prijs als hoofdcriterium. Het Bouwbesluit beschouwde hij voornamelijk als last.
De vakantie is gereed, maar de uitvoering is niet klaar. Tinus ligt in het ziekenhuis. Hij had onze lange werkdagen nog wat opgerekt door in de nacht door te trekken (iets wat hij bij Ons Bedrijf nog nooit heeft gepresteerd), terwijl ik thuis mijn veiligheidskundige zonden lag te overdenken, want dat was wat mijn vakantienachtrust was gaan inhouden. Chemische brandwonden door klodders betonspecie die zich onze laarzen in hadden gewerkt (lange broek en de broekspijpen buiten de laarzen dus!) waren te voorkomen geweest. Betonmolens zijn riskant. Bij het draaien niet droog mixen, want de Portland-stofwolken zijn tamelijk irriterend. Als het stadium van keuteldraaien door watertekort niet in dof ploffen overgaat zéker niet teveel water ineens bijvoegen, want de flatsen cementwater vliegen zelfs tot óver de schutting. Veiligheidsbril dragen, liefst ook bij de buren. Niet met bats of troffel in de draaiende trommel komen en gehoorbescherming gebruiken. Vooral als de tixotrope eigenschappen van mortel worden benut om die met een hamer vanuit de trommel in de kruiwagen te krijgen, want een basedrum is er niets bij.
Wat Tinus (ondanks de vele andere mogelijkheden) noodlottig werd was zijn Trilnaald . Uiteraard had hij geen CE-gemarkeerde officiële versie en was hij te zuinig om er een te huren. Voor wie het niet weet: trilnaalden zijn vibrerende flexibele slurven, die ter verdichting in vers gestorte betonmortel worden gestoken. Het doet de massa vloeien, voorkomt grindnesten en helpt luchtbellen uitdrijven, een bijna magisch proces. Codewoord tixotropie, alweer. Tinus had zelf een op zich niet onwerkbare trilnaald vervaardigd van een rvs staaf van ruim een meter, in de boorkop van een flinke boormachine met zijhandgreep. Halverwege de staaf had hij met Ducttape een drevel bevestigd, die met zijn excentrische rotatie de sneldraaiende staaf deed buigen en de omgeving (betonmortel en wapeningsijzer) in trilling bracht. De ducttape hield het (een faalrisico dat zo nodig curatief zou worden aangepakt met tie-wraps), maar de staaf niet. Tijdens de laatste aftrilactie kwam de staaf nét op een ongelukkig resonerend toerental en nét op de verkeerde plaats in contact met de wapening. De zaak sloeg dubbel. De staaf vouwde zich haaks om bij de boorkop en de beitel zwiepte zich van opzij krachtig tegen Tinus’ hoofd. En dat omstreeks zes uur ’s ochtends. Toen ik om half acht arriveerde vond ik Tinus Diesel-Tinus middenin zijn powernap. Lammie zat nog niet achter haar raam en uit het ontbreken van ochtendnevel rond de sanseveria’s was te zien dat het roken nog niet had aangevangen. Een alarmerende omstandigheid. Tinus ademde gelukkig nog, dus ik hoefde niet naar een hartslag te voelen en kon me beperken tot de stabiele zijligging (van het slachtoffer), het uitschakelen van de betonmolen met al stevig opstijvende inhoud en het bellen van 112. Er werd zowaar opgenomen. Het ambulancepersoneel wilde geen koffie en was weinig mededeelzaam over de prognose. Daarvoor mocht ik bellen met het ziekenhuis, dat ondanks personeelskrapte nog wel een recht-toe-recht-aan-gevalletje hersenschudding (de wél losgekregen voorlopige diagnose) meende te kunnen verwerken.
Ik heb Lammie die ochtend vanuit haar bed achtereenvolgens op het toilet en in haar rolstoel geholpen, haar op de zuurstof aangesloten, naar heldere instructie pillen geserveerd, koffie gezet en gezamenlijk een gezellig rokertje genoten. Voorlopig haar laatste, want ze is rond het middaguur met een rolstoelbusje opgehaald. Van haar andere kinderen viel geen bijstand te verwachten, zo meldde ze. Daarom was ze blij dat ze Tinus destijds nog aan het zooitje (haar woorden) had toegevoegd. Ze bevindt zich nu relatief veilig in een verpleeginrichting, met heel haar zuurstofinstrumentarium maar zonder haar Brandaris. Al met al was Lammie niet bijster onder de indruk; ze maakte wel vaker wat mee.
En ik ben preventiemedewerker ad-interim, alweer. En plaatsvervanger van de lief-en-leed-pot: Anneke van de OR (tevens lief-en-leedpot/ziekenbezoekster) is in haar vakantie ten prooi gevallen aan een kolonie eikenprocessierupsen tijdens het boomknuffelen. Vanmiddag ga ik dus zelf op ziekenbezoek bij Tinus. Maar eerst haal ik Lammie op. De rolstoel en haar hele incontinentie-assortiment moeten maar achterin mijn auto passen. In het dashboardkastje ligt een pakje Brandaris met vloei.
De zorgwoning komt vast nog van pas voor Tinus, als ik het tenminste zie zitten om hem af te bouwen in mijn herfstvakantie. Met mijn eigen betonmolen en een échte trilnaald.
Flip de Reede.