HVK Danny Jolly wint Andrew Hale beurs NVVK

Hindsight bias en local rationality kleuren onze blik op een complexe wereld
Omdenker en toekomstcomponist Danny Jolly sleepte de Andrew Hale beurs in de wacht tijdens het jubileumcongres van de Nederlandse Vereniging voor Veiligheidskunde op 9 november 2022. Zijn workshop 'Regels breken mag?' was fantastisch, gaaf, een eye-opener, geweldig, mooi, een feest,
enzovoorts. Volgens de aanwezigen, want Danny deelt de precieze inhoud bewust niet op papier of online.

Biografie
In het dagelijks leven werkt Danny als 'human factors/incidentonderzoeker' bij de Nederlandse Spoorwegen. Daarnaast heeft hij met drie partners een eigen bedrijf, Fish Climbing Trees, waarmee ze organisaties helpen met andere brillen te kijken naar veiligheid, mensen en complexiteit. De Veiligheidskundige sprak hem enkele dagen na zijn succesvolle workshop te Veldhoven.


Op zijn LinkedIn-pagina meldt Danny het maximum dat hij wèl kwijt wil over de inhoud van zijn workshop:
De workshop 'Regels breken mag?' is binnen het veiligheidscultuurprogramma van NS ontwikkeld om het gesprek (met medewerkers, management en de veiligheidsafdeling) aan te gaan over het soms (bewust) in de praktijk afwijken van regels en waarom dat voor de betrokkenen logisch is (local rationality). In de workshop worden waargebeurde casussen besproken. Aan de deelnemers wordt gevraagd wat ze van de situatie en het gedrag vinden. De standpunten van de verschillende deelnemers aan de workshop worden met elkaar gedeeld en bediscussieerd. In de workshop worden deelnemers heen en weer geslingerd tussen hindsight bias en begrip van de noodzakelijke keuzes die mensen in de complexiteit van het werk moeten maken.
Danny kwam, vertelde, regisseerde, prikkelde en stimuleerde zijn publiek. Jurriaan Cals, de inleider van de betreffende doe-sessie, prees Danny's vaardigheid om mensen mee te nemen in het verhaal en ze te laten ervaren dat ze altijd een gekleurde bril dragen (lees ook Jurriaans VK-stokpaard). Jurriaan: 'Danny is in staat om verbinding te maken en dat is een belangrijke kwaliteit. Zeker voor veiligheidskundigen.'

Karlijn Meinders overhandigd de Andrew Hale Award aan Danny Jolly (foto: Boy Hazes)Danny: 'Mijn algemene opdracht binnen de NS is om mensen anders te laten kijken naar veiligheid. Het is mooi dat de NVVK ons een podium biedt om dat ook breder uit te dragen. Ik zeg ons, want ik heb het niet alleen gedaan. Samen met David van Valkenburg, Chris Sjoers, Roel van Winsen en Tomas Onstenk (laatste twee waren niet aanwezig tijdens het congres) hebben we de workshop ontwikkeld. Ons uitgangspunt is een positief mensenbeeld. We leven in een complexe wereld, waarin het niet altijd mogelijk is om de gevolgen van onze acties goed te doorzien. Mensen doen daarom wat voor hen logisch is, gezien wat ze kunnen overzien, de doelen die ze hebben, de tijdsdruk die ze ervaren, etc. We noemen dit Local Rationality. In onze onderzoeken gaan we altijd op zoek naar waarom het logisch was om het zo te doen. De basisidee is dat als één persoon iets doet, het logisch is dat meerderen het doen. Zo gaan we op zoek naar waar we het systeem kunnen verbeteren. Na een incident zien we die logica alleen niet altijd meteen. We zien het gevolg van de actie en kunnen niet meer zien welke overwegingen de persoon moest maken in de complexe omgeving. We hebben al snel een oordeel. Zonder dat je het doorhebt, stap je al snel in de hindsight bias-valkuil.

Waarom de workshop?
'Je kunt mensen gaan vertellen dat ze anders moeten gaan kijken en dat de context belangrijk is, maar je kunt het ze ook laten ervaren. Hoe ziet het work-as-done eruit? De beste manier om het over veiligheidscultuur te hebben is het er niet over te hebben. Daarom presenteren we casussen van machinisten die overduidelijk regels breken en vragen we mensen wat ze ervan vinden. We nodigen mensen uit om het achterste van hun tong te laten zien. Zeker als je met VK’s in gesprek bent, krijg je veel discussie. Dat is wat we willen; het echte oprechte gesprek voeren. Als je het gesprek voert kom je er gaandeweg achter waar ieders local rationality zit. Betrokkenen ervaren dat zelf. Het idee is dat we tot elkaar komen via het gesprek. Dat is heel dynamisch en tussendoor ontstaan allerlei subdiscussies. Daar kun je in een casus eindeloos mee door, en mijn taak is vooral om de discussies centraal te houden.’

Waar wil je heen?
'Het mooie is dat je mensen van mening kunt zien veranderen als je ze context biedt. En dat het hebben van een oordeel niet helpt. Mensen zijn van nature geneigd tot het goede. Ze deugen. Althans, dat is mijn uitgangspunt. We leven in een complexe wereld die we vervolgens ten onrechte benaderen alsof elke gebeurtenis helemaal lineair tot stand komt. Maar iedereen heeft een andere plek in dat complexe spel en heeft dus een andere kijk op de werkelijkheid. Ken je de parabel van de olifant en de blinden?’

Nee, vertel!
'Het is een heel oud soefi-verhaal. In een dorp waar iedereen blind is komt voor het eerst een olifant. De groep blinden hebben nog nooit een olifant gezien en maken op de tast kennis. De eerste voelt een enorme poot en ervaart het dier als een boom, de tweede voelt een slagtand en vergelijkt hem met een speer, de derde voelt de slurf en herkent er een slang in, de pluim aan de staart is zacht en lijkt op een pluizig touw, een ander klimt erbovenop, enzovoorts. Iedereen heeft zijn eigen beeld. Pas als je alle gezichtspunten bij elkaar brengt is het beeld compleet. Al deze mensen hebben hun eigen local rationality. Pas als je van de ander snapt welk beeld hij heeft begrijp je hoe hij in alle oprechtheid tot zijn keuze komt. Dat inzicht is niet alleen nuttig bij arbeidsongevallen, maar ook bij bijvoorbeeld de klimaatdiscussie. Ook dat is complex: er zit een sociale kant aan, een financiële, of je kunt ernaar kijken vanuit de bedrijfsvoering. Het is enorm complex en kan door al die verschillende invalshoeken héél verschillend worden benaderd. Omdat voor iedereen het belang heel groot is kan het snel polariseren.'

Hoe kunnen we dat voorkomen?
'Door de complexiteit te erkennen. Nee; te omarmen. Door met elkaar te praten. Ik voer in mijn workshop het gesprek over veiligheid. Dat is maar één onderwerp waar het over kan gaan. Ik zou willen dat we ook klimaat en milieu zo kunnen bespreken. Op dat punt voel ik me sterk gedreven.'

Vind je het nadenken over klimaat en milieu een taak van veiligheidskundigen?
'Natuurlijk. Want alles is met alles verbonden. De klimaatrisico’s zijn op dit moment enorm. Het is een complex probleem met heel veel belangen. Er zijn heel veel mensen met een eigen local rationality, die anderen moeilijk kunnen snappen. Naast klimaat houd ik me bijvoorbeeld ook bezig met gezonde voeding. Er is in onze westerse wereld een obesitas-epidemie gaande waar best wat aan te doen is. Er gaan heel veel mensen aan dood en de kosten in het medische circuit zijn enorm. De risico’s van ongezonde voeding zijn denk ik veel groter dan bijvoorbeeld de risico’s van struikelgevaar. Het is maar net waar je als veiligheidskundige je aandacht op richt en waar  je je keuzes op baseert.'

Hoe verander je dat? Beginnen bij jezelf?
'Afstand nemen helpt je om te relativeren. Ergens aan het begin van mijn arbocarrière maakte ik een rondreis in de Surinaamse binnenlanden. Vanuit een boot op de rivier zag ik hoog op de rotsachtige oever een meisje zitten dat met een gigantisch mes een sinaasappel aan het schillen was, en er was niemand die daarvan in de stress schoot. Dat beeld heeft bijgedragen aan mijn keuze om me bij de brandweer bezig te gaan houden met fysieke risico’s.’

Hoe kom je aan de vaardigheid om mensen mee te nemen?
'Tja, ik ben altijd oprecht geïnteresseerd geweest in dat wat mensen drijft. Ik ben nieuwsgierig naar hun mening. Ik heb me getraind in het uitstellen van mijn mening zodat ik die van de ander hoor en ik mag daarbij graag wat prikkelen. Ik wil graag de Harry zijn in de kamer, in de terminologie van Danielle Braun, (corporate antropologe, haar 'Harry’ staat voor alles wat afwijkt, zonder Harry’s gaat een tribe dood, red). Bij de NS ben ik mensen tegengekomen die anders kijken naar complexiteit, mensen die, net als ik, Safety Differently hebben omarmd. Met David van Valkenburg, Tomas Onstenk en Roel van Winsen heb ik de andere manier van kijken naar incidenten vorm kunnen geven. We hebben veel te danken aan het werk van onder andere Sidney Dekker en Eric Hollnagel. NS gaf ons de ruimte het in de praktijk te brengen.’

Welke boodschap wil je nog kwijt aan veiligheidskundigen?
Met de prijs trots huiswaarts!'Mensen zijn de oplossing. Mensen zijn als enige adaptief; zij passen zich aan aan de omstandigheden. We zien allemaal hoe vaak het goed gaat en dat heeft te maken met mensen die hun eigen keuzes maken binnen het complexe systeem. En zodra je het cultuur gaat noemen kun je het niet meer vastpakken, laat staan veranderen. Het is complex en complexe problemen kun je niet lineair oplossen. Mijn persoonlijke opdracht is nu om die overstap van de newtoniaanse kijk naar wat ik noem de kwantummechanische benadering uit te werken. Het begrip root-cause wil ik ter discussie stellen: het gaat teveel uit van de gedachte dat er één eenduidige achterliggende oorzaak zou zijn. Dat er een begin zou zijn. Er is geen begin. Elk begin heeft een achterliggende complexiteit; het ís de complexiteit en er is nooit een oorzaak. De Andrew Hale beurs brengt met zich mee dat ik dit nader zal uitleggen aan collega-veiligheidskundigen, dus je gaat nog van me horen.'


Home
Cookies zijn essentieel voor een goede werking van deveiligheidskundige.nl. Door op oké te klikken geeft u toestemming voor het gebruik van cookies op deze website.