Diisocyanaten zijn stoffen die onder andere gebruikt worden in lijmen en coatings en voor het maken van PUR. Als je ermee in contact komt (inademen of huidcontact) kun je er allergisch voor worden. Dat kan ook nog gebeuren als je er al jarenlang zonder problemen mee werkt. Als je eenmaal allergisch bent, krijg je last bij iedere blootstelling, zelfs als het maar om kleine hoeveelheden gaat. Als diisocyanaten op de juiste manier gebruikt worden reageren ze weg. Daarom is het belangrijk om de stoffen in de juiste verhouding te mengen.
Om te voorkomen dat meer mensen allergisch worden doordat ze met diisocyanaten werken, is een restrictie opgesteld in de Europese chemicaliënwetgeving REACH, die voor de hele EU geldt. Een restrictie betekent dat je de stof niet mag gebruiken tenzij je voldoet aan de voorwaarden die in de wet staan. Het doel van zo’n restrictie (ook wel beperking genoemd) is om mens en milieu te beschermen tegen onaanvaardbare risico’s van een chemische stof. Voor diisocyanaten zijn de voorwaarden in het kort:
- Iedereen die na 24 augustus 2023 met een product werkt dat meer dan 0,1% diisocyanaten bevat moet een opleiding hebben gevolgd over het veilig gebruik van deze producten. Het moet aantoonbaar zijn dat deze met succes is afgerond.
- De leveranciers moeten gebruikers vanaf 24 februari 2022 inlichten over deze verplichting en moeten deze op het etiket vermelden.
- De leveranciers moeten ervoor zorgen dat er opleidingsmateriaal beschikbaar komt in de taal van de lidstaat (dus voor Nederland in het Nederlands).
- De opleiding moet gegeven worden door iemand met voldoende kennis van arbo (en bij voorkeur ook van werken met diisocyanaten).
- De inhoud van de opleiding is voorgeschreven en hangt af van de taken die uitgevoerd worden met de producten. Dat komt omdat bij sommige werkzaamheden de blootstelling hoger is, en er dus een hoger risico is. De eisen en de werkzaamheden waarvoor die gelden staan in paragraaf 4 en 5 van de restrictie (zie link hieronder). Bespreek bij twijfel met je leverancier of de opleider welke eisen voor jou gelden.
- De opleiding moet iedere vijf jaar herhaald worden en de gebruiker moet kunnen aantonen dat hij deze opleiding succesvol afgerond heeft.
- De werkgever (of de ZZP’er) moet registreren welke medewerkers de opleiding succesvol hebben afgerond.
De restrictie geldt voor iedereen die beroepsmatig met diisocyanaten werkt (industrieel of professioneel). Hieronder vallen ook ZZP’ers. De restrictie geldt niet voor consumenten (doe-het-zelvers).
Je leverancier of de producent van het product kan je hierover informatie geven. De Europese vereniging diisocyanaat-producenten heeft een opleidingssysteem opgezet. Je kunt hier een e-learning volgen of een klassikale training zoeken.
Je kunt ook zelf een arbodeskundige met voldoende kennis van diisocyanaten vragen om de opleiding te verzorgen. Leg dan wel goed vast dat de opleiding de juiste informatie bevat (gebruik bijvporbeeld het opleidingsmateriaal van de leverancier) en dat de opleider de juiste kwalificaties heeft (de exacte eisen vind je in paragraaf 4 en 5 van de restrictie). Een online opleiding (e-learning) kan geschikt zijn, maar dan moet er wel een mogelijkheid zijn om bij onduidelijkheden vragen te stellen aan een deskundige.
Bron: RIVM