De ILT startte het verscherpte toezicht begin augustus, na incidenten in juni en juli dit jaar. Hoewel het onderzoek naar de incidenten toen nog niet klaar was, zag de inspectie aanleiding voor verscherpt toezicht.
Onderzoek nodig
ProRail laat op dit moment een onafhankelijk onderzoek uitvoeren naar de integrale veiligheidssituatie op Kijfhoek. De inspectie heeft ProRail verzocht de volgende vragen mee te nemen in het onafhankelijk onderzoek:
Het sturen op veiligheid
Welke belangen hebben de verschillende bedrijven, welke onderlinge afhankelijkheden en tegengestelde belangen zijn er? Is er zicht op alle risico’s? Hoe worden de keuzes gemaakt tussen het rangeren van goederentreinen en het onderhoud aan de sporen?
De veiligheidscultuur
Wat is de huidige en gewenste veiligheidscultuur bij de verschillende bedrijven? Bij de bedrijven apart, maar ook samen? Is er sprake van een open cultuur om incidenten te melden? Hoe leren de bedrijven van incidenten? Hoe worden lessen uit incidenten toegepast?
De techniek
Wat is de huidige onderhoudssituatie van de infrastructuur (sporen, wissels, bovenleiding) op Kijfhoek? Voldoet de huidige onderhoudssituatie aan de voorschriften? Zijn bij de aanbesteding van een nieuw rangeersysteem lessen uit het verleden meegenomen?
Eerdere incidenten
In juni en juli van 2018 vonden er incidenten plaats op Kijfhoek. Het ILT-onderzoek naar beide incidenten is nu afgerond.
- In juni botste tijdens onderhoudswerk aan de sporen een lege, ongereinigde ketelwagen op een lorrie (platte wagon). Monteurs die aan het werk waren konden zich op tijd in veiligheid brengen; de botsing veroorzaakte lichte materiële schade. De ILT constateert dat ProRail en Strukton Rail zich niet hielden aan hun eigen veiligheidsinstructies. Treindienstleiders wisten dat, maar spraken daar de verantwoordelijken niet op aan. Bovendien waren werkinstructies soms onduidelijk. Er waren onvoldoende garanties (toezicht, sturing, evaluaties) om ervoor te zorgen dat mensen veilig konden werken en het spoor veilig bleef. De ILT noemt het probleem structureel: afwijkingen van de veiligheidsprocedures kwamen vaker voor (lees het onderzoek naar dit incident).
- In juli rolden twee spoorkranen, met twee gekoppelde wagens, weg toen een locomotief ze wilde koppelen. Vanuit Zwijndrecht reden ze met 50 à 60 kilometer per uur ongecontroleerd richting Kijfhoek. Baanwerkers moesten zich in veiligheid brengen. De kranen en wagens (samen 280 ton) kwamen pas na 3,5 kilometer tot stilstand op het goederenemplacement Kijfhoek. Uit het ILT-onderzoek blijkt dat de geparkeerde kranen niet goed geremd waren en makkelijk konden gaan rollen op de helling waarop ze stonden. De ILT vindt dat de verantwoordelijke spoorwegonderneming VolkerRail de risico’s onvoldoende heeft onderkend (lees het onderzoek naar dit incident).
Op het rangeerterrein Kijfhoek worden geautomatiseerd meerdere goederentreinen gelijktijdig samengesteld. Per dag worden er 600 tot 700 goederenwagens gesorteerd voor treinen met bestemmingen door heel Europa. Daarmee is Kijfhoek hét sorteercentrum voor goederentreinen in Nederland en onderdeel van een Europees Netwerk.
Het sorteren van goederenwagons gaat met het zogenoemd heuvelproces. In dit proces worden goederenwagons gesorteerd door ze over een heuvel te duwen. Daarna rollen de wagens vanzelf de heuvel af, via wissels naar één van de 43 verdeelsporen. Op de verdeelsporen worden de nieuwe treinen samengesteld. Om ervoor te zorgen dat rollende wagens niet te hard rijden worden ze afgeremd door een remsysteem in de rails.
In 2017 is ProRail gestart met groot onderhoud en modernisering van het emplacement. Het groot onderhoud bestaat uit het vervangen van spoorstaven, wissels en bovenleiding. Tussen 2018 en 2020 wordt zowel de hard- als de software van het heuvelsysteem vervangen.
Lees ook:
Veiligheid op spoor-emplacement Kijfhoek moet beter
Kamervragen beantwoord over veiligheid Kijfhoek
Bron: ILT