Opnieuw is het aantal verkeersdoden gestegen, steeds veiliger wordende auto's ten spijt. Politie en SWOV wijzen naar verschillende oorzaken, maar zijn het eens over de belangrijkste.
Het jaarlijkse aantal verkeersdoden schommelt al jaren ruwweg rond de zeshonderd en hoewel dat er natuurlijk zeshonderd te veel zijn, is het op de lange termijn een verbetering.
Begin jaren zestig stierven jaarlijks nog zo'n tweeduizend verkeersdeelnemers, de laatste jaren van de vorige eeuw vielen jaarlijks nog meer dan duizend verkeersdoden te betreuren in ons land.
Dat aantal was toen nog dalende en bereikte in 2013 en 2014 een dal van 570 dodelijke verkeersslachtoffers. Helaas klom de zwarte curve in 2015 weer boven de zeshonderd-grens en ook afgelopen jaar is hij daar met 629 verkeersdoden boven gebleven.
Smartphone
Waar is die kentering aan te wijten? Wie een beetje om zich heen kijkt in het verkeer, wijst al gauw met een beschuldigende vinger naar het gebruik van de smartphone achter het stuur. Veilig Verkeer Nederland gaf eerder vandaag al aan inderdaad aan de smartphone en alcoholgebruik te denken.
SWOV, het nationaal wetenschappelijk instituut voor verkeersveiligheidsonderzoek, is wat voorzichtiger met zijn conclusies, vertelt woordvoerder Patrick Rugebregt: "Dat geluid horen we veel en daar wordt dan ook regelmatig onderzoek naar gedaan, maar de resultaten daarvan zijn best lastig te interpreteren."
Rugebregt doelt daarmee onder meer op de manier waarop gebruik van de mobiele telefoon wordt gedefinieerd: "Mensen gebruiken hem tegenwoordig niet alleen om te bellen, facebooken of whatsappen, maar ook om muziek te streamen."
SWOV ziet volgens Rugebregt vooral ruimte voor verbetering in het optimaliseren van wegen: "Dan bedoel ik zaken die we de afgelopen jaren hebben laten liggen, zoals het veiliger maken van het onderliggende wegennet. Daar zijn we eind jaren negentig aan begonnen, onder meer door het instellen van 30 km-zones. Hier is nog veel winst te behalen."
Verhuftering
Kan het zijn dat de 'verhuftering' van de samenleving in het verkeer is doorgedrongen met als gevolg meer slachtoffers? "Dat lijkt misschien wel zo, maar door de populariteit van dashcams en de invloed van social media worden nu veel voorvallen uitvergroot waar je vroeger niets van zag. Daardoor kan dat beeld vertekend zijn."
Landelijk projectleider infrastructuur van de politie Egbert-Jan van Hasselt is wat dat betreft wat stelliger: "Dat zie je in de hele maatschappij en dus ook in het verkeer. Het is allemaal een stuk minder tolerant geworden, we lijken allemaal een korter lontje te hebben. Als we elkaar allemaal wat meer de ruimte zouden geven, zou het al een stuk veiliger worden op de weg."
Nationale ziekte
Ook wat betreft het gebruik van smartphones is Van Hasselt uitgesproken: "Het is schrikbarend toegenomen en tot een nationale ziekte geworden. Bovendien zie je een verschuiving van bellen naar appen en dat is nog veel gevaarlijker, omdat je ogen langer van de weg zijn. We denken dat we twee dingen tegelijk kunnen, maar dat is niet zo. Een fractie van een seconde op je scherm kijken kan al het verschil tussen leven en dood uitmaken. Dat kunnen we overigens niet met handhaving alleen bestrijden, de techniek zal ons daar bij moeten helpen. Bovendien moeten mensen opgevoed worden zodat ze zich realiseren welke risico's ze nemen met een 'onschuldig' appje."
De gestage daling van het aantal verkeersslachtoffers tot 2013 dicht Van Hasselt vooral toe aan de stelselmatige aanpak van verkeersveiligheid in die tijd: "Die was gebaseerd op drie pijlers: opvoeding, infrastructuur en handhaving. Alleen als je op alledrie inzet, werkt het. Die aanpak was door SWOV gemaakt en werd internationaal geroemd.
Veilig
Van Hasselt ziet, net als Rugebregt, vooral ruimte voor verbetering in de infrastructuur: "De wegen zijn niet altijd volgens de richtlijnen ingericht. Doden vallen vooral waar sterke en zwakke weggebruikers met elkaar in aanraking komen. Dat pleit voor meer 30 km-zones en gescheiden fietspaden. Vergeet niet: 85 procent van de doden valt op het onderliggende wegennet. De snelweg is de meest veilige plek."
Volgens Van Hasselt vallen steeds meer slachtoffers onder fietsende senioren: "We worden ouder en blijven langer vitaal. Daardoor fietsen we meer, maar dat maakt ons ook kwetsbaarder. Vrije fietspaden zijn dus heel belangrijk, maar dat kost heel veel geld. Aan de andere kant kosten verkeersslachtoffers, los van de emotionele schade, per jaar veertien miljard aan maatschappelijke kosten. En dan zijn er ook nog eens de bijna 21 duizend zwaargewonden die jaarlijks in het verkeer vallen."
Lees ook Manifest verkeersveiligheid aangeboden
Bronnen: NU.nl, Autoweek en SWOV