Snelle check op de werkplek - LMRA

In de nieuwe versies van VCA*, VCA** en de aanvullende VCA Petrochemie zal de zogeheten Laatste minuut risico-analyse (LMRA) worden geïntroduceerd (red. ten tijde van publicatie waren deze nog niet gepubliceerd). De LMRA is een eenvoudig middel waarmee bij aanvang van de werkzaamheden een laatste check kan worden uitgevoerd op de veiligheidsaspecten. Wat houdt de LMRA precies in?

1. Wat is het doel van de LMRA?
Het doel van de LMRA, die al in mei 2005 via een campagne van Deltalinqs onder 20.000 werknemers in het Rijnmond-gebied is verspreid, is het identificeren van gevaren op de eigen werkplek en het elimineren van risico’s en gevaarlijke omstandigheden die tot een incident kunnen leiden.

2. Voor wie is de LMRA bestemd?
De LMRA wordt door een werknemer zelf uitgevoerd en de voordelen ervan zijn ook direct voor de werknemer zelf. Bovenop op alle reeds genomen voorzorgsmaatregelen op een werkplek ben je als werknemer uiteindelijk zelf het beste in staat om over je eigen veiligheid en gezondheid te waken en een ongeval te voorkómen. Er wordt dus niet begonnen met het werk of de activiteit als de gevaren niet geëlimineerd worden en de (rest)risico’s niet beheerst zijn. Het is beter om vooraf nog even zelf na te denken dan achteraf spijt te hebben, nadat je met de consequenties geconfronteerd bent.
Een LMRA is dus een pro-actief hulpmiddel om incidenten te voorkomen.

3. Waarom moet de LMRA gebruikt worden?
Bij onze dagelijkse handelingen, taken en andere activiteiten hebben we te maken met nogal wat risico’s die verwondingen en andersoortige incidenten kunnen veroorzaken. Het merendeel van deze risico’s kan geëlimineerd c.q. beheerst worden door het uitvoeren van (taak-)risico-analyses en/of het toepassen van werkinstructies en (veiligheids)procedures. Er kunnen zich echter situaties voordoen, waarbij we toch geconfronteerd worden met gevaren, die bijvoorbeeld in de voorbereiding over het hoofd zijn gezien of door een andere reden op de werkplek aanwezig kunnen zijn. Om deze gevaren alsnog te herkennen en gepaste maatregelen te nemen - zelfs op het laatste moment dat we ermee geconfronteerd worden - is de LMRA beschikbaar.
De LMRA is ook een goed hulpmiddel om je volledig op je taak of opdracht te concentreren en alle andere zaken even op de achtergrond te parkeren. Als je namelijk meerdere zaken tegelijk doet, is de kans op fouten veel groter en kan het slecht aflopen.

4. Wat is een LMEA?
De LMRA is een korte algemene risico-beoordeling die uitgevoerd wordt door degene die de taak daadwerkelijk gaat verrichten.  Een LMRA behoeft niet langer dan een minuut te duren en vereist geen invulling van een formulier. Het is een mentaal proces en speelt zich af tussen de oren.

Een LMRA bestaat uit drie stappen.
1. De eerste stap is het identificeren van potentiële gevaren die ondanks alle maatregelen nog op de werkplek aanwezig kunnen zijn. Stel jezelf de vraag wat de mogelijkheid is, dat je wordt blootgesteld aan deze gevaren? Begin niet met het werk als de risico’s naar jouw oordeel niet aanvaardbaar zijn!
2. De tweede stap is bepalen van maatregelen om de geïdentificeerde risico’s te elimineren of aanvaardbaar te maken.
3. De derde stap is het nemen van actie voor een veilige uitvoering. Je voert de benodigde beheersmaatregelen uit om de gevaren te elimineren c.q. te beheersen. Vraagt indien nodig hulp om een veilige taakuitvoering zeker te stellen.

Een LMRA vereist een continu bewustzijn van de noodzaak om deze stappen voorafgaand aan een handeling of taak te  doorlopen. Dit lijkt misschien onhaalbaar, maar het is eigenlijk een kwestie van ontwikkelen van een goede gewoonte om het veiligheidsbewustzijn op het juiste niveau te houden. De boog kan niet altijd gespannen zijn, maar het is wel handig om de boog op het juiste moment goed te spannen.
Om de LMRA in te voeren en aan de gang te houden, kan gebruik gemaakt worden van geplastificeerde kaartjes die kunnen worden uitgedeeld aan werknemers als geheugensteun en voor gebruik op de werkplek. Op zo’n kaartje zijn de stappen van dit denkproces nogmaals weergegeven en uitgedrukt in de vorm van een stoplicht om extra de nadruk te leggen op de verschillende fases.
Om het proces levend te houden is het belangrijk om er met elkaar over te (blijven) communiceren. Een leidinggevende vraagt ernaar bij zijn werknemers en collega’s delen onderling goede LMRA ervaringen om van elkaar te leren.

5. Hoe wordt de LMRA in de praktijk uitgevoerd?

Stap 1. Risico beoordelen
Wat zijn de risico’s die de handeling, taak of activiteit met zich mee brengt? Werknemers dienen gevaren te herkennen en zichzelf af te vragen wat het risico’s kunnen zijn. Vraag jezelf af wat je zou kunnen overkomen? Stel jezelf een aantal (voorbeeld)vragen:
• is er struikelgevaar in het loop- en werkgebied?
• is de verlichting voldoende?
• dreigen er elektriciteitsgevaren op de werkvloer?
• brengt het werk explosiegevaren met zich mee of kunnen die ontstaan?
• begrijp ik wat er gedaan moet worden?
• heb ik het juiste gereedschap?
• zijn mijn gereedschappen in goede conditie?
• is er communicatie met mijn collega(s) noodzakelijk en is dat mogelijk.?
• is er brandbestrijdingsapparatuur noodzakelijk en beschikbaar, en kan ik ermee omgaan?
• heb ik de vereiste en noodzakelijke persoonlijke beschermingsmiddelen?
• is de ruimte goed geventileerd, zeker in geval van afgesloten (besloten) ruimten?
• zijn alle vereiste controles en gastesten uitgevoerd?
• is de apparatuur op de juiste wijze veiliggesteld?
• wordt er in de nabijheid van de werkplek door anderen gewerkt?

Stap 2. Maatregelen nemen om het risico te verminderen!
Alle geïdentificeerde risico’s worden geëvalueerd om er zeker van te zijn dat de juiste voorzorgsmaatregelen worden genomen om gevaren onder controle te houden. Als er bijvoorbeeld risico’s zijn door andere werkzaamheden in de nabijheid van de werkplek, dient er overleg te zijn om dit vóóraf uit te sluiten. Ook wordt nagegaan of men over de juiste training, kennis, hulpmiddelen en persoonlijke veiligheidsmiddelen beschikt om de werkzaamheden op een veilige manier uit te kunnen voeren. Als alle benodigde voorzorgsmaatregelen zijn geïdentificeerd, volgt stap drie.

Stap 3. Actie nemen voor een veilige uitvoering!
De werknemer dient de benodigde acties te ondernemen om ervoor te zorgen dat hij of zij de werkzaamheden veilig kan uitvoeren. Deze stap betekent bijvoorbeeld het plaatsen van waarschuwingspionnen, het juist parkeren van rijdend materieel, een goede controle van de voorschriften op de werkvergunning en het volgen van de juiste werkprocedures.

6. Wanneer moet een LMRA worden uitgevoerd?
De LMRA is een pro-actieve maatregel, dus voor aanvang van activiteiten. Dit betekent niet alleen voor aanvang van je werk of karwei, maar ook bij verandering van omstandigheden en na onderbreking van het werk. Er kunnen mogelijk nieuwe risico’s aanwezig zijn. Een LMRA is ook heel geschikt om het veiligheidsbewustzijn te verhogen bij routinematige werkzaamheden. Ook als je iets al vaak hebt gedaan, kan het een keer misgaan, als je niet goed bij de les bent en blijft.


Doe ook eens een LMRA bij het autorijden

Ook in de privé-situaties kunnen we ongevallen voorkomen door van tijd tot tijd eens een LMRA te doen, zoals bij het deelnemen aan het verkeer.
Hoe vaak rijden we niet van A naar B. Je stapt in je auto, je bent goed opgeleid (rijbewijs) en je hebt bovendien al vele jaren ervaring. De dag lacht je weer tegemoet, dus wat kan je gebeuren? Jij hebt toch immers nog nooit een ongeluk gehad. O ja, wel één keer een kleine parkeerschade en recent liep het goed af, toen er ‘opeens’ iemand van rechts kwam (en jij niet goed zat op te letten......).
Dit laatste voorbeeld is nu precies de reden waarom een LMRA ons allemaal kan helpen om ongevallen te voorkomen. Terwijl je als automobilist toch eigenlijk vooral bezig zou moeten zijn met veiligheid (ben ik nu veilig en blijft dat zo - anticiperen heet dat), wordt je continu van dat doel afgeleid door:
- andere weggebruikers;
- files (en ben je wel op tijd vertrokken);
- wegwerkzaamheden;
- omleidingen;
- weersomstandigheden (en die ook veranderen);
- (onbekende) omgeving waar je bent;
- de radio staat aan;
- een lastige vergadering voor de boeg;
- je mobiele telefoon gaat alweer over;
- je navigatiesysteem doet het opeens niet meer;
- Etc.

De LMRA-methodiek is dan een uitstekend hulpmiddel om bewust bij de les te blijven en je te helpen herinneren wat nu echt belangrijk is. En dat is veilig op je bestemming aankomen door je te concentreren op het autorijden en niet op de bijzaken. Voortdurende alertheid is misschien niet reëel, maar doe liever van tijd tot tijd een LMRA dan jezelf af te vragen hoe je ook al weer hier was gekomen. In het gunstigste geval ben je toevallig wel op je bestemming gekomen, maar dat kan ook het ziekenhuis zijn of erger.


Oorspronkelijk verschenen in VCA Actueel maart 2008

Home
Cookies zijn essentieel voor een goede werking van deveiligheidskundige.nl. Door op oké te klikken geeft u toestemming voor het gebruik van cookies op deze website.