VRAAG EN ANTWOORD
Voor schoonmaakwerkzaamheden worden middelen gebruikt die schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn. Om te voorkomen dat medewerkers door het werken met schoonmaakmiddelen gezondheidsschade oplopen, is het van belang om hen goed te informeren en het gebruik van schadelijke stoffen terug te dringen.
1. Hoe weet je of een schoonmaakmiddel schadelijke stoffen bevat?
Alle producten met een oranje gevaarsymbool op het etiket bevatten gevaarlijke stoffen. Voorbeelden zijn vaatwasmiddelen, vloerreinigers, ontstoppingsmiddelen, maar ook grillen ovenreinigingsmiddelen en ontkalkingsmiddelen. Ook desinfecteermiddelen en zuren zijn gevaarlijke stoffen, evenals koolzuur en stikstof die zijn opgeslagen in cilinders voor het tappen van bier.
2. Wat moet een werkgever doen?
- Sla schoonmaak- en afwasmiddelen op in een aparte kast.
- Zorg voor het bijhouden van een gevaarlijke stoffenregister.
- Vervang gevaarlijke schoonmaakmiddelen door minder schadelijke alternatieven. Als deze producten op de markt zijn, gebruik ze dan.
- Zorg dat medewerkers beschikken over veiligheidsinformatiebladen over schoonmaakmiddelen.
- Stel instructies op voor het gebruik van schoonmaakmiddelen.
- Vertel medewerkers waar zij informatie over schoonmaakmiddelen en schadelijke stoffen kunnen vinden.
- Informeer medewerkers over de risico’s en het veilig gebruik van schoonmaakproducten.
- Maak gebruik van automatisch doseersysteem of -blokjes.
- Plaats bij het gebruik van corrosieve afwasmiddelen een afzuiginstallatie boven de afwasmachine die de dampen bij gebruik direct afzuigt.
3. Wat kan de werknemer doen?
- Zorg dat je weet waar de veiligheidsinformatiebladen over schoonmaakmiddelen staan.
- Zorg dat je weet wat je moet doen als bijvoorbeeld een bepaald schoonmaakmiddel in je oog komt.
- Zorg dat je weet hoe de middelen gebruikt moeten worden.
- Lees voordat je gaat werken met producten eerst het veiligheidsinformatieblad of werkvoorschrift.
- Voorkom blootstelling aan schadelijke stoffen en schoonmaakproducten door gebruik van de voorgeschreven beschermingsmiddelen, zoals handschoenen.
4. Wat zijn de specifieke gevaren van schoonmaakmiddelen voor de huid en luchtwegen?
Werken met bepaalde stoffen kan leiden tot huidaandoeningen. Soms zijn mensen allergisch voor stoffen die in principe onschuldig zijn, maar waar hun huid toch slecht op reageert. Andere huidaandoeningen ontstaan door blootstelling aan irritatie veroorzakende en zwak toxische stoffen, zoals oplosmiddelen en zepen.
Mensen met een huidaandoening, hebben last van (een van) de volgende symptomen:
- jeuk;
- een rode huid;
- blaasjes;
- een schilferende huid;
- een vochtige huid;
- een verbrande huid door contact met bepaalde chemische stoffen.
De klachten ontstaan doorgaans na meerdere contacten met een bepaalde stof, maar soms is eenmalige blootstelling al voldoende. Soms stoppen de klachten als men niet meer wordt blootgesteld aan de stof. Mensen kunnen dan blijven werken zolang ze maar niet meer worden blootgesteld aan de stof. De klachten kunnen zich echter ook uitbreiden en chronisch worden. Dit kan ertoe leiden dat men niet meer kan werken.
Een groot aantal stoffen kan een huidaandoening veroorzaken. Een veel voorkomende aandoening is eczeem. Bij het gebruik van latex handschoenen en ‘nat’ werk, in combinatie met het gebruik van zeep kan eczeem ontstaan.
Mensen met huidklachten kunnen op internet testen of hun huidziekte beroepsgerelateerd is. Het Centrum voor Huid en Arbeid heeft daartoe een test gelanceerd op www.huidenarbeid.nl Met de online test wordt snel duidelijk of de vorm van handeczeem licht, matig of ernstig van aard is en of een relatie met het werk waarschijnlijk is.
5. Hoe kunnen de specifieke gevaren van schoonmaakmiddelen voor de huid en luchtwegen voorkomen worden?
Voor het voorkomen van schadelijke effecten van het gebruik van schoonmaakmiddelen voor de huid en de luchtwegen gelden in beginsel de voorzorgsmaatregelen zoals die worden genoemd bij vraag 2 en 3. Daarnaast geldt specifiek voor werknemers:
- Gebruik bij het schoonmaken werkhandschoenen, katoenen handschoenen voor onder de werkhandschoenen en beschermende crèmes. Deze beschermen je huid tegen schadelijke stoffen in de schoonmaakmiddelen.
- Wees alert op het ontstaan van huidklachten.
- Gebruik de voorgeschreven beschermingsmiddelen consequent.
Oorspronkelijk gepubliceerd in VCA Actueel december 2010