Met regelmaat worden we opgeschrikt door berichten over veiligheidsincidenten en/of gesjoemel met de regels. De bedrijven maken hun verantwoordelijkheid voor veiligheid niet waar, maar ook het toezicht van de overheid kan de incidenten niet voorkomen. Het eierschandaal is het zoveelste voorbeeld.
Prof mr Pieter van Vollenhoven in het Algemeen Dagblad over het falend toezicht op ons voedsel.
'NVWA moet opkomen voor publieke belang, niet economische'
Het eierschandaal toont aan dat de NVWA een potje maakt van het toezicht op ons eten. Dat stelt Pieter van Vollenhoven, voorzitter van de Stichting Maatschappij en Veiligheid. Hij maakt zich zorgen over de voedselveiligheid in Nederland.
Van Vollenhoven: "Bij bedrijven staat het economisch belang al snel voorop. De NVWA zou moeten opkomen voor het publieke belang, de voedselveiligheid. Helaas is de inspectie in de praktijk geen voedselwaakhond, maar een verlengstuk van het economisch beleid."
De verantwoordelijkheid voor veilig voedsel niet kan worden overgelaten aan het bedrijfsleven, meent de oud-voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. "Dat weten we uit eerdere voedselschandalen en blijkt ook nu weer. Er lijken al meer dan een jaar eieren te worden verkocht die fipronil bevatten."
Codes besmette eieren
Van Vollenhoven stelt dat de NVWA de codes had moeten publiceren van álle eieren die afkomstig zijn van de 180 geblokkeerde bedrijven waar met het verboden insecticide is gewerkt. Pas vandaag worden de laatste testresultaten bekend. "Donderdagochtend publiceren wij de codes van alle eieren die fipronil bevatten", stelt de NVWA in een reactie. "Dan kunnen mensen de eieren controleren die ze nog in hun koelkast hebben liggen."
De kritiek op de NVWA is ook bij politici en belangenorganisaties niet van de lucht: de waakhond communiceert tegenstrijdig, is te weinig doortastend met het terugroepen van verdachte voedingsmiddelen en kan niet snel genoeg testen welke eieren gevaarlijk zijn voor de volksgezondheid.
Verbijsterd
Belangenclub Foodwatch is verbijsterd. "Iets mag pas in de winkel liggen als het aangetoond veilig is. Dat is bij deze eieren andersom. De NVWA is bang voor schadeclaims van boeren als ze rigoureus optreedt terwijl alles achteraf mee blijkt te vallen. Zo ging het ook bij de Q-koorts."
Ook Tweede Kamerleden zijn niet te spreken over de gang van zaken en willen direct na de zomer over het eierschandaal debatteren. PVV’er Dion Graus: "Niet alleen de volksgezondheid en diergezondheid lopen gevaar, maar we lopen ook gigantische imagoschade op. Nederland begint in de ogen van het buitenland een 'tokkieland' te worden als het gaat om voedselveiligheid."
In ieder geval PVV, SP, Partij voor de Dieren en GroenLinks willen dat verdachte producten veel sneller worden teruggeroepen uit de schappen. Bijna alle partijen constateren dat de NVWA kampt met grote capaciteitsproblemen. De handhaving schiet tekort, er zijn te weinig testlaboratoria en daardoor ontstaat er een onacceptabele achterstand qua controles.
VVD
Die kritiek op de waakhond leeft zelfs bij regeringspartij VVD. "Voor ons staat voedselveiligheid voorop en de NVWA heeft in principe de juiste instrumenten in handen om die te borgen. Maar na het reces willen we praten over een aantal dingen dat moet gebeuren, waaronder uitbreiding van de capaciteit van laboratoria", aldus Kamerlid Helma Lodders.
NVWA al jaren de gebeten hond
De NVWA kreeg afgelopen jaren al veel kritiek, na schandalen zoals de Q-koortsuitbraak, salmonella in zalm, dioxine in eieren en de paardenvleesaffaire. Onder meer de Onderzoeksraad voor Veiligheid Consumentenbond, de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en de Algemene Rekenkamer uitten hun zorgen over het gebrekkige toezicht op de voedselproductie.
Het eierschandaal is het zoveelste voorbeeld, stelt Marcel van Silfhout, die het boek Uitgebeend schreef over het falende toezicht op ons voedsel. "Het is verbijsterend dat dit nu wéér gebeurt, en fipronil pas zo laat is ontdekt."
Hij pleit ervoor om de NVWA onder te brengen bij het ministerie van Volksgezondheid in plaats van Economische Zaken, waar de inspectie nu onder valt. "Net als vroeger. De verantwoordelijkheid voor veilig voedsel mag niet liggen bij de partijen die over economische belangen gaat."
Bronnen: AD en SMV