"We leven in een welvarend land waar iedereen recht heeft op gezond, veilig en eerlijk werk. Met zo min mogelijk gezondheid- en veiligheidsrisico's. En waar werkgevers en werknemers elkaar met respect en waardering behandelen. Niet wanneer het even uitkomt. Of toevallig in de planning past. Gewoon, omdat het zo hoort", aldus Marc Kuipers, Inspecteur-generaal Inspectie SZW.
De economische motor draait steeds beter. Nadat het herstel zich aanvankelijk nog niet door vertaalde naar de arbeidsmarkt, daalt de werkloosheid nu merkbaar. In sommige sectoren is zelfs sprake van schaarste. Naast de positieve kant van de toenemende groei en het stijgende aantal werkenden springen ook de negatieve aspecten in het oog: meer risico's op onveilig, ongezond en oneerlijk werk.
Dit staat in het Jaarplan 2018 van de Inspectie SZW. Het werkveld van de Inspectie omvat 1,6 miljoen bedrijven, 8,6 miljoen werkenden en 1,4 miljoen mensen die een beroep doen op het sociale zekerheidsstelsel.
De Inspectie ziet dat de meeste werkgevers zich aan de wet kunnen en willen houden. Anderen willen wel, maar kunnen het (nog) niet. Daarnaast is er een groep werkgevers die de wetten bewust overtreedt. En ten slotte zijn er de criminele organisaties, waarvoor alleen de winst telt. Ongeacht welke regels daarbij worden overtreden of mensen gedupeerd.
Drie ontwikkelingen
De Inspectie constateert drie belangrijke ontwikkelingen op haar werkterrein.
- ongevallen en klachten,
- onderbetaling en uitbuiting en
- gevaarlijke stoffen.
Op het gebied van gevaarlijke stoffen gaan bedrijven, kennisinstituten en overheden in een platform straks hun kennis over gevaarlijke stoffen delen. Zodat er een gezamenlijk beeld komt over eventuele risico’s. Maar ook om de risico’s van blootstelling zo vroeg mogelijk te herkennen om zo toekomstige slachtoffers te voorkomen.
Aantal ongevallen blijft stijgen
Het aantal ongevallen blijft de laatste jaren stijgen. De verwachting is dat het aantal arbeidsongevallen in 2017 een stijging laat zien van circa 7% ten opzichte van 2016. De Inspectie ziet een aantal redenen voor deze ongevallen.
Marc Kuipers: "Te vaak gaan er zaken verkeerd omdat verzuimd wordt de juiste veiligheidsmaatregelen te nemen. Of omdat de productie voor ging. Soms door onwetendheid. Door werkgevers die onvoldoende op de hoogte zijn van de wettelijke voorschriften. Toch lijkt zorgen voor veiligheid en gezondheid zo vanzelfsprekend. Niemand zit te wachten op een ongeval met alle emotionele, persoonlijke en financiële gevolgen. We zien ook dat in economische slechte tijden bedrijven te weinig geld willen vrij maken voor veiligheid. En als de verkoop voor de wind gaat en er meer financiële middelen beschikbaar zijn, ze er onvoldoende tijd voor vrij maken."
Binnendoor
Ook op het terrein van eerlijk werk ziet de Inspectie de nodige uitdagingen. Een deel van de werkgevers zoekt voortdurend naar constructies om de kosten van arbeid te verlagen. Ze bewandelen zelfbedachte binnendoortjes en snijden officiële routes af. Op die manier ondermijnen ze de concurrentiepositie van bedrijven die zich wel aan de regels houden. In Nederland lopen 600.000 mensen het risico op onderbetaling. De Inspectie schat dat het aantal slachtoffers rond de 24.000 ligt.
Besteding extra budget
In het regeerakkoord is extra budget beschikbaar gesteld voor het versterken van de handhavingsketen. Komend jaar gaat de Inspectie daarvoor het fundament leggen. In 2022 moet de uitbreiding gereed zijn. Circa driekwart van de totale capaciteitsuitbreiding wordt ingezet voor het bestrijden van oneerlijk werk, onderbetaling en uitbuiting.
Dan blijft er dus een kwart over voor uitbreiding van de andere 2 geformuleerde ontwikkelingen: ongevallen & klachten en gevaarlijke stoffen. Voor 2018 betekent dat een budget van 3,25 miljoen (lees ook: Regeerakkoord: meer geld voor ISZW).
Lees het volledige Jaarplan 2018 ISZW
Bron: ISZW