Bij 45 procent van alle ondernemingen ontbreekt de RI&E , maar bij bedrijven met minder dan vijf werknemers is dit 60 procent, blijkt uit de meest recente werkgeversenquête van TNO (WEA). In de zakelijke dienstverlening, het onderwijs en de IT-sector is het percentage bedrijven zonder RI&E het grootst.
'Het is al jaren een hardnekkig probleem’ zegt Wendel Post van de ArboUnie. 'Als bij een controle aan ondernemers zonder RI&E wordt gevraagd naar de reden, klinkt het: 'ik wist het niet, ik kan het niet of ik wil het niet.''
Eindeloze vragenlijsten
Ondernemers onderschatten vaak ook de papierwinkel die bij een RI&E komt kijken, zeggen experts. De meeste bedrijven proberen te voldoen aan de wettelijke eisen door een branche-specifieke vragenlijst in te vullen die wordt opgesteld door een derde partij, zoals de Kamer van Koophandel of een koepelorganisatie. 'Wanneer ondernemers hieraan beginnen denken ze vaak: dit doe ik even in een paar uur. Maar dan blijk je er een paar dagen mee kwijt te zijn', geeft arbeidsrechtadvocate Marieke van Gelder aan. De vragenlijsten zijn volgens haar vaak lang of staan vol met zaken die helemaal niet van toepassing zijn voor bepaalde bedrijven. 'Zo moest ik zelf aangeven of er misschien zware machines in mijn bedrijfspand staan, terwijl ik een advocatenkantoor heb.'Ook arbeidshygiënist Wim van Alphen vindt de 'eindeloze vragenlijsten' een teken dat de bureaucratie is doorgeschoten. Hij bezocht recent een middelgroot bedrijf met 25 werknemers. 'Voor alle 83 ruimtes in het pand moest een aparte lijst met 160 vragen ingevuld. Dat komt dus neer op 13.000 items in totaal.'
Vooral de kleine ondernemer, die al genoeg aan zijn hoofd heeft om zijn zaak draaiende te houden, haakt af als het invullen van zo'n risicolijst nodeloos complex wordt, stelt Mario van Mierlo, beleidssecretaris bij VNO-NCW en MKB Nederland. 'In sommige branches waar werkgevers en werknemers goede afspraken hebben gemaakt, gaat het al beter. Bijvoorbeeld in de bouw-, metaal- en agrarische sector.'
Spaarzaam met boetes
Voor het ontbreken van een RI&E kan een boete van 4.500 euro worden opgelegd. De pakkans is volgens experts echter laag, waardoor de prikkel ontbreekt om het in orde te maken. De Arbeidsinspectie wil daar verandering in brengen door kleine bedrijven in bepaalde branches aan te schrijven en naar hun RI&E te vragen. Bij computerbedrijven en in de bouwmaterialenindustrie is het aantal kleine ondernemingen met een RI&E zo opgekrikt van minder dan 30 tot bijna 90 procent. Vanwege het succes van de aanpak is de Arbeidsinspectie nu op eenzelfde wijze bezig in de meubelindustrie en onder glazenwassers. De horeca wordt nog dit jaar het volgende doelwit van de handhavers. De Arbeidsinspectie is hierbij spaarzaam met het het uitdelen van boetes. De hoop is dat ondernemers hun geld steken in het verbeteren van de veiligheid, zo laat een woordvoerder weten.Win - win
Ook adviseurs proberen bedrijven vooral te motiveren een RI&E op te stellen. Wendel Post van de ArboUnie gelooft daarbij in de lange adem. 'Ik probeer stapje bij beetje ervoor te zorgen dat een bedrijf serieus met de RI&E aan de slag gaat. Ook als het twee jaar duurt voordat uiteindelijk alles in orde is. Streng zijn werkt vaak averechts.'Van Alphen hoopt de RI&E van zijn negatieve en stoffige imago te voldoen. 'De RI&E is vaak iets negatiefs. Je bent als ondernemer trots op je bedrijf en dan worden er ineens allerlei zaken aangestipt die niet in orde zijn', zegt hij. 'Maar als een goede RI&E ervoor zorgt dat je maar één procent minder uitval op je werk hebt, dan levert dat een ondernemer heel veel op. Zowel productioneel als financieel. Veiligheid en efficiency kunnen samengaan.'
Luister de complete uitzending op BNR Nieuws Radio
Bron: BNR Nieuws Radio