Diesel Tinus lijdt aan een overzichtelijke hersenschudding. Arbeidsgerelateerd, dus onze IF schiet lekker omhoog, zo vlak voor de VCA-audit. Gelukkig is de IF sinds 2008 geen criterium meer, maar helemaal gerust ben ik er niet op. Met het ongevallenonderzoek was ik vlot klaar: Tinus is letterlijk het ziekenhuis in geslagen door Knijtijzer (in de wandelgangen 'de Knijt'), onze anders zo beheerste technische man.
De Knijt onderhoudt de CNC-plasmasnijder. Met 'zijn' plasmasnijder worden onderdelen uit staalplaat gesneden via een verregaand geautomatiseerd besturingssysteem. Het werkproces behoeft geen menselijke tussenkomst (en vooral niet van Diesel-Tinus; u voelt hem al). De tekenkamer figuliert iets in 3D-CAD op een scherm, de constructeur bemoeit zich er netwerksgewijs en digitaal tegenaan (of andersom, net hoe het uitkomt) en een kwartiertje later vliegen de minisnijbrandertjes over Zijne Majesteits eersteklas staalplaten uit IJmuiden. Sinds Hoogovens Tata werd is die Majesteit een rokende Maharadja, maar dat terzijde. Tussen tekenplank en plasmasnijder zit nogal wat kabel, software en interfacing, die niet gebaat is bij 'out of the box-aanpassingen', hoezeer Scheurwater ook aandringt op innovatieve initiatieven. Niemand durft er een vinger naar uit te steken, ook De Knijt niet. Als het werkt, werkt het en dan moet je er vooral afblijven. Die grondhouding van gebed en gebod maakt Ons Bedrijf nogal kwetsbaar. Ik ben VG(interim-M) en geen KAM/SHEQ, dus mag ik me er niet mee bemoeien. Er mag niets elektronisch stukgaan, want dan is zelfs Knijtijzer reddeloos. De Knijt wil eigenlijk dat ik op alle machine-instructiekaarten de standaardtekst 'afblijven' opneem. Na veel diplomatie en gevulde koeken heb ik daarvan mogen maken: 'storingen, afstellen, demontage en onderhoud: bel 4911.' Dat nummer heeft een praktische grappenmaker ooit toegewezen aan de pieper van de vorige chef onderhoud, die eigenlijk vrouw had willen zijn. In mijn rol als vertrouwenspersoon en bewaker van ons welzijn heb ik me daar erg druk over gemaakt, maar wijziging van het nummerplan zou met extra kosten gepaard gaan bij onze huistelefoonleverancier. Met onze telefooninstallatie gaat het net zo als met de rest van het machinepark. Geen kerntaak, dus uitbesteed aan de specialist. Ik kan niet wachten tot mijn werk ook wordt uitbesteed.
Maar ik had het over hoe Diesel-Tinus zichzelf aan zijn hersenschudding hielp. Dat kwam zo: Tinus had op zaterdag eigenhandig een kopietje gemaakt van de CNC besturingssoftware en was met diverse handboeken erbij in de weer gegaan met de codes. Hij meende dat er een hoop van zijn eigen intelligentie ingegoten diende te worden, want het kon allemaal veel sneller en slimmer, en Tinus was tenslotte al sinds 2 januari officieel Coördinator Artificiële Intelligentie. Toen Tinus nog deelnam aan het productieproces, had hij verschillende programmeercursussen gevolgd en het was eeuwig zonde dat hij er als preventiemedewerker en OR-lid niets meer mee deed (in zijn eigen beleving, niet in die van de collega’s). Onze Lonneke, die in vroeger dagen nog de facturen van externe troubleshooters inboekte, weet beter. Met haar als preventiemedewerker en coördinator artificiële intelligentie zou Ons Bedrijf beduidend beter af zijn, al is het alleen maar omdat zij haar beperkingen kent.
Tinus is van trial and error en heeft de hamer bovenaan zijn lijstje van favoriete gereedschappen, wat er destijds sterk aan heeft bijgedragen om hem uit het productieproces te verwijderen. Scheurwater heeft hem via het coördinatorschap kunstmatige intelligentie tóch weer teruggeleid naar de werkvloer, wat ongetwijfeld heeft bijgedragen aan zijn huidige zorgen.
Tinus, in de weer met de algoritmen van de plasmasnijder, ontdekte op eigen kracht dat de op zeer primitieve machinecode gebaseerde logica zich helemaal niet leent voor zelflerende functies, maar er was niets tegen om toch even de X/Y-besturing wat op te voeren. De stappenmotoren konden best wat sneller stappen, winst is winst en we zijn tóch bezig, nietwaar?
Lang verhaal kort: de snijkop schoot inderdaad beduidend sneller door de machine dan de fabrikant ooit had voorzien. Tinus leek daadwerkelijk iets te hebben bereikt. Sneller snijden was er niet bij, het ging om de 'loze' verplaatsingen tussen het snijgeweld door, maar ook daar kan tijd mee worden gewonnen. Wat Tinus (ondanks de schades met zijn Canta) niet had beseft, was dat mechanische traagheid ook de remweg bepaalt én dat de positie- en snelheidsopnemers (de sensoren, eindstops en optische codebanden) hun beperkingen hadden. Dat kwam pas op maandag aan het licht, toen de productie met Tinus’ verbeterde programma werd hervat.
De eerste batch uitgesneden roestvaststalen schetsplaten werd afgekeurd wegens een onverklaarbare maatafwijking. De Knijt was met stomheid geslagen. Nóg een keer, opnieuw oudijzer voor de frikandellenbak (van de opbrengst van schroot kopen we magnetronsnacks waar je enorm het zuur van krijgt). Knijtijzer krijgt de schuld van Scheurwater. Die is erbij gehaald, want de klant heeft al gebeld (en dan had Scheurwater het al láng moeten weten). Lonneke gaat van 'tut-tut ho-ho' tegen de verkoper binnendienst die – zonder veiligheidsschoenen – de werkplaats in is gebeend en te horen kreeg dat 'het ‘m vandaag niet meer gaat worden'. Knallende deuren en puilende ogen. De Knijt over de rooie. Verkoper maakt Lonneke uit voor rotte vis, belt de klant terug, nóg meer rotte vis, maar dan iets prettiger verpakt. Scheurwater nog erger over de rooie, Marije erbij, sussende praat, kopje thee, vreselijke theevlek op het plafond van het directiekantoor, dure laptop stuk, Knijtijzers s
chuld. Zeer onchristelijke taal in het managementoverleg, te horen tot in het (MVO-)fietsenhok. Schetsplaten bij de concurrent besteld, dus nú al achterstand op de omzet en de milieutargets. En Tinus heeft zijn snipperdag.Op dinsdag pruttelt Diesel-Tinus zijn Canta tot boven de olievlek voor de hoofdingang. Tinus fluitend naar de werkplaats om te kijken hoe onvoorstelbaar snel het werk voortgaat. Daar wordt geen staalplaat gesneden. Tinus ziet verschillende onderhoudstechnici bezig aan een verregaand gedemonteerde machine en dan de bezwete kop van Knijtijzer. Tinus vraagt of het misschien een softwaredingetje is. Nog geen drie minuten later ben ik degene die 112 mag bellen, want Knijtijzer had ongelukkigerwijs net een heel zware sleutel in zijn hand. De komende maand ben ik waarnemend preventiemedewerker. Lonneke helpt me met de VCA-audit, dus eigenlijk gaat het helemaal toppie.
Flip de Reede