Vanavond in Nieuwsuur: Bedrijfseconomische schade door middelengebruik

Werkgevers maken aanzienlijke kosten doordat hun werknemers alcohol, drugs of medicijnen (ADM) gebruiken. Dat komt vooral door verzuim en productieverlies, maar ook ongevallen met letsel of schade zorgen voor enorme kostenposten, vervelende nasleep en imagoschade. Het RIVM heeft op 14 september schokkende cijfers gepubliceerd: maatschappelijke kosten door ADM-gebruik zijn 2,7 miljard euro op jaarbasis. Bedrijven kunnen hun kosten zeer sterk reduceren door invoering van een gedegen ADM-beleid.

Maatschappelijke maatregelen
In haar rapport adviseert het RIVM de politiek om drie zaken met betrekking tot alcoholhoudende dranken te veranderen:

1. verhoog de accijns,
2. beperk het aantal verkooppunten en
3. verbied reclames.

Die maatregelen zullen hun effect hebben, maar zijn voorlopig onderwerp van politieke discussies. Bedrijven kunnen het zich niet permitteren daarop te wachten, maar moeten nu al in actie komen om hun eigen werkvloer ‘ADM-vrij’ te maken.

Niet de verslaafden
Consumptie van alcohol en drugs door werknemers heeft effect op de werkvloer. Het gaat niet om de enkele ‘echte’ verslaafde, maar vooral om de ‘gewone’ mens, die wel eens een kater heeft op maandag, de collega met dinsdagdip door ecstasygebruik, het te laat verschijnen op donderdag. 85% van de beroepsbevolking gebruikt met regelmaat alcohol, 5% drugs. 1,2 miljoen mensen gebruiken benzodiazepines (Nationale Drugsmonitor). 3,4% van de Nederlandse autobestuurders rijdt rond met drugs of geneesmiddelen in het lichaam (SWOV-factsheet, 2015). Bij bedrijven met 24/7-diensten is de invloed van ADM groter dan gemiddeld, terwijl juist daar vaak alertheid noodzakelijk is of al grotere arbeidsrisico’s bestaan. De Arbowet verplicht niet alleen hoogrisicobedrijven om te zorgen voor een veilige werkomgeving; het geldt voor elke werkgever.

Kosten van ADM-beleid
Een gedegen ADM-beleid met enige externe ondersteuning kost een bedrijf (sterk afhankelijk van de grootte) tussen de acht- en veertigduizend euro per jaar. Als een reductie van het ziekteverzuim van slechts een half procent wordt bereikt is de investering in een halfjaar terugverdiend, ongevallen en productiviteitseffecten bij ‘louter aanwezige’ werknemers nog buiten beschouwing gelaten.
Een transportondernemer met een zeer actief ADM-beleid meldde een kortverzuimpercentage van slechts twee procent; een brancherecord. Hetzelfde bedrijf werd een jaar na de invoering gebeld door de verzekeraar met de vraag of ze op maandag niet meer werkten. Kosten en baten zijn al door vele werkgevers afgewogen en wijzen immer uit dat aanpak loont.

Praktische aanpak ADM
ADM-beleid bestaat uit voorlichting, handhaving (via bijvoorbeeld poortcontroles of steekproeven) en behandelingstrajecten voor herhaalde overtreders. Invoering van structureel bedrijfsbeleid behoeft overleg met de OR of de personeelsvertegenwoordiging, want zonder draagvlak is de faalkans fors. Ook daarom loont professionele bijstand. Uitstellen is geld weggooien.

Nieuwsuur
Vanavond besteedt Nieuwsuur aandacht aan ADM-beleid en het RIVM-rapport om 22.00 uur op NPO 2.
Aan het woord komt o.a. Harry Rienmeijer, directeur van Trafieq (Trafieq ondersteunt bedrijven bij de invoering - en uitvoering - van ADM-beleid en is tevens landelijk uitvoerder van wettelijk opgelegde educatieve maatregelen bij alcohol- en gedragsgerelateerde verkeersovertredingen).

Bronnen: Nieuwsuur, RIVM, SWOV, Trafieq