De afgelopen 25 jaar is in Nederland hard gewerkt aan strenge wet- en regelgeving op het gebied van asbest. Daarmee hebben we wereldwijd een koploperspositie verworven. Asbest is kankerverwekkend en aandacht voor de risico’s en gevaren van asbest is heel goed. Het is belangrijk dat klussende particulieren, burgers en werknemers weten hoe ze veilig met asbest om moeten gaan. Het risico voor het vormen van asbestgerelateerde gezondheidsklachten is afhankelijk van de mate van blootstelling (concentratie), duur van de blootstelling (aantal uren) en de frequentie van de blootstelling (aantal keer).
Deze toelichting geeft TNO bij het eerder verschenen rapport 'Inzichten voor proportioneel asbestbeleid' van de Vereniging van woningcorporaties Aedes waaraan ook TNO heeft meegewerkt.
Het is goed dat het verwijderen van asbest geprofessionaliseerd is en dat er specialisten zijn die er voor zorgen dat het asbest op een veilige manier wordt weggehaald zodat risico’s beheerst worden.
In perspectief plaatsen
Het is vervolgens wel zaak om kennis te vergaren over de werkelijke risico’s zodat het weghalen van asbest op een maatschappelijk verantwoorde manier gebeurt. Om te beoordelen of een benadering maatschappelijk verantwoord genoemd kan worden, is het nodig om investeringen en gezondheidseffecten in perspectief te plaatsen. Daarom is er in het onderzoek een risico op gezondheidsklachten bepaald op groepsniveau. Vervolgens is op basis van wetenschappelijke normeringen berekend welke kosten er gemaakt zouden kunnen worden om de risico’s uit te sluiten. Dergelijke collectieve benaderingen zijn nodig om perspectief te bieden om maatschappelijke keuzes over te investeren middelen te kunnen maken. Bij een dergelijke collectieve benadering wordt het individuele risico niet meegenomen. Het is natuurlijk altijd goed en raadzaam om individuele werknemers en burgers te beschermen.
Het ideale systeem dat door alle stakeholders geaccepteerd zou worden is een systeem waarin duidelijk is wat de risico’s bij werken met asbest zijn en waarom bepaalde regelgeving ervoor zorgt dat deze risico’s voldoende beheerst wordt. Er is geen discussie over het gevaar van asbest. Van dat gevaar is elke stakeholder zich bewust. Stakeholders hebben wel verschil van inzicht hoe en in welke mate dat gevaar te beheersen. Dit verschil in inzicht wordt veelal veroorzaakt doordat de daadwerkelijke risico’s niet in kaart zijn gebracht.
Scenario’s
Het onderzoeksrapport heeft voor een aantal voorkomende scenario’s dit inzicht wel gegeven. Het onderzoek laat zien dat er erg risicovolle handelingen zijn waar het huidige strikte beleid noodzakelijk is. Het onderzoek laat ook zien dat er scenario’s zijn waar verstandig omgaan met asbest kan leiden tot verwaarloosbare risico’s. Daar zijn strikte collectieve maatregelen niet nodig om mensen te beschermen.
Wat TNO betreft zal het verwijderen van asbest meer risicogestuurd moeten gebeuren. Wanneer risico’s niet bekend zijn, is het verstandig om (strikte) veiligheidsmaatregelen (worst-case) te nemen om mens en milieu te beschermen. Liever teveel beschermen dan te weinig. Het is echter goed mogelijk om risico’s te bepalen. Dit kan door blootstellingen te meten of te schatten en deze af te zetten tegen de grenswaarde van asbest. Het lijkt ons verstandig om risico’s systematisch in kaart te brengen om vervolgens de werkmethode hierop af te stemmen. Zo worden per situatie die maatregelen getroffen die nodig zijn om mensen afdoende te beschermen en niet per definitie álle maatregelen.
Hier spelen alle stakeholders een rol, onderzoekers om de risico’s in kaart te brengen, overheden om regels op te stellen, saneerders om de regels na te leven en opdrachtgevers en toezichthouders om er op toe te zien dat de regels worden nageleefd. Niet goed omgaan met asbest brengt immers risico’s met zich mee.
Lees ook:
'Risico's asbest vaak overschat, maar bescherming blijft nodig'
Reactie staatssecretaris SZW na publicatie TNO
Bronnen: TNO en Aedes