Training risicobeheersing ADM noodzaak voor veiligheidskundigen
Alcohol-, drugs- en medicijngebruik is geen nieuw modeverschijnsel, maar een groeiend probleem dat steeds vaker wordt onderkend als oorzaak van ongevallen, verzuim en verminderde arbeidsproductiviteit. Werkgevers hebben moeite met de aanpak maar ze moeten er wel iets mee. De veiligheid op de werkvloer is hun verantwoordelijkheid. En de operationeel veiligheidskundige hun ideale instrument.
Operationeel veiligheidskundigen hebben vanuit hun functie de taak om te zorgen voor veilige processen, arbeidsmiddelen en – vooral – veilig gedrag. Ze bevinden zich op de werkvloer en weten als geen ander hoe je mensen beweegt en overtuigt van het nut van veilig werken. Als het gaat om uitvoering (of het opzetten) van ADM-beleid hebben ze er vanuit hun basisopleiding zelden voldoende kennis en gereedschappen voor meegekregen. Basiskennis van middelen, hun effecten, de herkenning van gebruik en omgang met personen onder invloed is nodig, net als bekendheid met de privacywetgeving, die niet álles verbiedt, maar wel voor glad ijs zorgt. De laatste die in een wak mag stappen is de veiligheidskundige zelf.
Gelling Publishing & Training, veiligheidskundig opleider, en Trafieq Business BV, ervaren dienstverlener ADM-beleid, hebben hun krachten gebundeld. Het resultaat is een effectieve, praktijkgerichte opleidingsmodule voor (operationeel) veiligheidskundigen. Harry Rienmeijer, directeur van Trafieq, vertelt waarom.
EXPERT AAN HET WOORD
Rienmeijer heeft jaren gewerkt in de verslavingszorg. Zijn bedrijf organiseert onder andere de door justitie opgelegde trainingen voor herhaald onder invloed aangehouden bestuurders en hij adviseert bedrijven over ADM-beleid. Rienmeijer is een man van de praktijk en schuwt vaag en ‘politiek correct’ gepraat, net als onnodig afstandelijke, moeilijke en vaak loze formuleringen. Vooral als het op aanpakken aankomt. Rienmeijer: ‘Het is een feit dat er veel te veel wordt gebruikt en zeer zorgwekkend dat bedrijven de risico’s niet onder controle brengen. Menigmaal weten ze zelfs niet waar ze moeten beginnen.Het is wachten op de klap. Op een bedrijfsongeval of een forse calamiteit waar middelengebruik als oorzaak bovenkomt. Aanpakken van medewerkers onder invloed doe je niet met een beleidsverklaring, maar op de werkvloer. En als je daar een ‘preventiemedewerker-plus’ of een veiligheidskundige hebt rondlopen dan is dat de persoon bij uitstek om je cultuur in beweging te brengen. Die mens kent zijn pappenheimers, heeft zijn contacten en de autoriteit om duidelijk onveilige omstandigheden aan de kaak te stellen en te veranderen.’
MOET EEN VEILIGHEIDSKUNDIGE ER DAN MAAR OP EIGEN HOUTJE MEE AAN DE SLAG?
Rienmeijer: ‘Nee, zelfs niet als hij aan z’n water al voelt dat dat heel nodig is. Soms moet hij eerst zijn superieuren nog overtuigen. Of hij heeft een ‘zetje’ nodig, een opdracht. En nét wat meer kennis van zaken dan de medewerkers, want je stuurt niemand zonder schaatsen een ijshockeywedstrijd in, vooral niet als hij nog nooit heeft geschaatst. De aanpak van ADM-problematiek is geen kleinigheid, zeker niet als er al jaren niets mee is gedaan en er een gedoogcultuur is ontstaan. Het is een sociaal beladen onderwerp. Zonder draagvlak of met de verkeerde insteek kun je gemakkelijk falen, hoe goed je bedoelingen ook zijn. Mijn ervaring is dat je veiligheidsprofessionals niet hoeft te overtuigen van de noodzaak: die zien ze wel. Wat ze nodig hebben is een mandaat, een hart onder de riem, tips, voorbeelden en ervaring. Het is al gebleken dat we ze met onze module Risicobeheersing ADM de juiste basis kunnen bieden.’
HEEFT AANPAK ÜBERHAUPT SUCCES?
Rienmeijer: ‘Bij bedrijven die een goed ADM-beleid voeren zijn bij controles wel drie tot tien keer minder ‘positief-uitslagen’. Bij een onaangekondigde eerste controle, waar men bijvoorbeeld bij een opdrachtgever tegenaan loopt, blijkt soms tussen de tien en de dertig procent van de medewerkers onder invloed. In de petrochemie ben je dan als aannemer meteen uitgerangeerd. Wij doen dergelijke controles nu al vele jaren, als onderdeel van onze dienstverlening. Het zwaartepunt ligt er niet, maar toch zijn de resultaten veelzeggend. Bedrijven waar ADM-beleid gemeengoed is geworden, onderdeel van de cultuur is, scoren vele malen beter: tussen de één en drie procent.’
MAAR CONTROLES ZIJN TOCH VERBODEN?
Rienmeijer: ‘Formeel mag het niet op grond van de AVG, maar er zijn veel high-riskbedrijven die de arbeidsveiligheid belangrijker vinden. We wachten nog steeds op de rechtspraak: gaat de AVG voor of de Arbowet? Het eerste misverstand dat ik uit de weg wil ruimen is dat zonder controles een effectief ADM-beleid onmogelijk zou zijn. De risico’s zijn ook op andere manieren onder controle te krijgen.’
GAAT HET VOORAL OM ‘SOFT SKILLS’ OF JUIST OM KENNIS?
Rienmeijer: ‘Beide zijn noodzakelijk. En je kunt ze bij alcohol, drugs en medicijnen niet leren uit een boekje. Net zomin als het zelfvertrouwen dat je nodig hebt. Ik hecht dus heel erg aan een praktische benadering en aan een veilige atmosfeer tijdens een training. En de back-up die je vanuit je organisatie nodig hebt is ook onmisbaar. Maar zelfs die kun je zelf tot op zekere hoogte afdwingen. Wij helpen je daarbij. Er valt een wereld te winnen, voor iedereen. Elke opleiding maakt je wijzer en rijker, maar bij de training Risicobeheersing ADM groei je niet alleen als veiligheidskundige, maar ook als mens.’