(techniek, verlichting)
Regelmatig repeterend flitslicht. De stroboscoop wordt toegepast bij de analyse van bewegingen door bijvoorbeeld natuurkundigen. Sinds hogesnelheidscamera's beschikbaar zijn, is dat gebruik verminderd. In discotheken zorgen stroboscopen (vaak onderling gekoppelde flitsbuizen) voor psychedelische taferelen op de dansvloer, omdat bewegingen als het ware worden 'stilgezet': ze worden zeer kort aangelicht, waardoor het lijkt alsof een bewegende mens stilstaat of schokkerig beweegt.
Bij repeterende bewegingen kan het 'stroboscopisch effect' ervoor zorgen dat een bewegend (machine)deel stilstaat. Dit effect kan nuttig worden gebruikt voor het bepalen van een toerental of bijvoorbeeld voor het met een stroboscooplamp afstellen van de ontsteking van een verbrandingsmotor. Ik het laatste geval wordt de lichtflits getriggerd door de hoogspanningspuls van een bougiekabel, terwijl met de lichtflits een merkteken op het vliegwiel van de motor wordt aangelicht. Aan de positie van het merkteken tijdens de flits is (ten opzichte van een vast punt of schaalverdeling) het ontstekingsmoment te bepalen.
Risico's stroboscopisch effect:
Krachtig flitslicht kan bij epileptici tot een insult leiden.
Met wisselspanning gevoede lichtbronnen zullen doorgaans niet constant branden. De lichtintensiteit varieert met de spanning, die immers (bij 50 Hz netfrequentie) per seconde 100 keer van richting wisselt, aanzwelt en weer nul wordt. Versimpeld: tijdens de 'nuldoorgang' krijgt de lamp geen elektrische energie en is hij even 'uit'. Een ouderwetse gloeilamp gloeit na, dus heeft dat effect nauwelijks, maar bij gasontladingsbuizen en ledlampen kan het (afhankelijk van onder andere de voorschakelapparatuur in het armatuur of in de lamp zelf) ernstig zijn. Een knipperfrequentie van honderd Herz is te hoog om te zien, maar repeterend bewegende delen en roterende assen of tandwielen kunnen lijken stil te staan.
In machinefabrieken en werkplaatsen werd bij de introductie van gasontladingsverlichting en fluorescentieverlichting (zoals TL-buizen) reeds in een ver verleden rekening gehouden. Soms werden machines extra verlicht met gloeilampen en meestal werden armaturen toegepast met drie buizen naast elkaar, waarbij elke buis door een andere fase van het net werd gevoed. Zo werd de 'lichtdip' van elke buis 'opgevuld' door het licht van de andere buizen, die immers op 120 graden verschoven wisselspanning werkten. Tip voor VK's: let (ook bij ledverlichting) op het stroboscopisch effect. Op sommige digitale camera's is het effect direct herkenbaar, en voor geoefende ogen is even snel met de vingers zwaaien voldoende. Het stroboscopisch effect kan tot ongevallen leiden en het is ongemerkt vermoeiend.